2025 Nobel Kimya Ödülü sahiplerini buldu!
Bu yılın Nobel Kimya Ödülü, gaz ve kimyasal molekülleri yakalayıp depolayabilen metal-organik çerçeveler (MOF) üzerine yaptıkları çığır açıcı çalışmalarla Susumu Kitawaga, Richard Robson ve Omar Yaghi’ye verildi.
2025 Nobel Kimya Ödülü sahipleri açıklandı. İsveç’in başkenti Stockholm’de düzenlenen basın toplantısında, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından yapılan açıklamaya göre ödül, “gaz ve diğer kimyasal molekülleri yakalayıp depolayabilen gözenekli metal-organik çerçeveler geliştirilmesi” alanındaki devrim niteliğindeki çalışmalarıyla üç bilim insanına verildi.
Basın toplantısında konuşan İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi Genel Sekreteri Hans Ellegren, şu ifadeleri kullandı: “İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, bugün 2025 Nobel Ödülü’nü metal-organik çerçeveler geliştirilmesi konusundaki çalışmaları nedeniyle Japonya, Kyoto Üniversitesi’nden Susumu Kitawaga, Avustralya, Melbourne Üniversitesi’nden Richard Robson ve ABD, Kaliforniya Berkeley Üniversitesi’nden Omar Yaghi’ye verilmesine karar vermiştir.”
“GAZLARI YAKALAYIP DEPOLAYABİLEN MALZEMELER ÜRETTİLER”
Nobel Kimya Ödülü Komitesi Başkanı Heiner Linke, üç bilim insanının keşfini “kimyanın sınırlarını yeniden tanımlayan bir başarı” olarak nitelendirdi. Linke açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Kimyanın araçlarının, eşi benzeri görülmemiş özelliklere sahip, tamamen yeni malzemeler oluşturmak için kullanılabildiğini hayal edin. Gaz moleküllerinin kendilerini evlerinde hissedebileceği küçücük boşluklarla dolu katı malzemeler yapabileceğinizi düşünün. Bu malzemeler, karbondioksiti havadan veya sanayi egzoz borularından ayırabiliyor, atık sudan zehirli maddeleri süzebiliyor. Hatta çöl ortamında havadaki su buharından içilebilir su bile elde edebiliyorlar. Ayrıca, zehirli gazları emip zararsız hale getiren katalitik özelliklere sahip malzemeler tasarlamak da mümkün hale geldi. İşte bu yılın Nobel Ödülü sahipleri, tam da bunu başardılar.”
Linke, metal-organik çerçeve (MOF) olarak bilinen bu yapıların “kimyada yeni bir çağın” kapısını açtığını vurgulayarak şunları söyledi: “Gaz molekülleri, adeta bir otelin odaları gibi düşünülebilecek bu boşluklara girip, aynı malzemeden tekrar çıkabiliyor. Bu tür malzemelerin küçük bir miktarı, Harry Potter’daki Hermione’nin çantası gibi düşünülebilir ve çok küçük bir hacimde muazzam miktarda gaz depolayabilir. Bu metal-organik çerçeve türü malzemeler, neredeyse sınırsız çeşitlilikte üretilebilmekte, bu da insanlığın yararına en iyi şekilde kullanılabilecek sonsuz ihtimallerin kapısını açmaktadır.”
“YENİ BİR MOLEKÜLER MİMARİ GELİŞTİRDİLER”
Nobel Komitesi’nin yayımladığı yazılı açıklamada ise şu ifadelere yer verildi: “Bu yılın ödül sahipleri, gaz ve diğer kimyasal maddelerin içinden akabileceği geniş boşluklara sahip moleküler yapılar oluşturmuşlardır. Ödül sahipleri, yeni bir moleküler mimari türü geliştirdiler. Bu yapılarda metal iyonları, uzun organik (karbon bazlı) moleküller tarafından birbirine bağlanan köşe taşları olarak işlev görmektedir.”
Açıklamada ayrıca, bu yapıların “metal iyonları ve moleküllerin düzenli bir şekilde birleşmesiyle oluşan kristaller” meydana getirdiği, bu gözenekli malzemelere ise metal-organik iskeletler (MOF) adı verildiği belirtildi. MOF’lerin sadece gaz depolamakla kalmadığı, aynı zamanda kimyasal tepkimeleri hızlandırabildiği ve elektrik iletimi sağlayabildiği ifade edildi.
Bu yılın Nobel Kimya Ödülü sahiplerinin özgeçmişleri de açıklandı.
Susumu Kitagawa – 1951 doğumlu, Kyoto (Japonya)
Richard Robson – 1937 doğumlu, Glusburn (İngiltere)
Omar M. Yaghi – 1965 doğumlu, Amman (Ürdün)
Üç bilim insanı, “moleküler mimaride yeni bir dönem başlatan” çalışmalarıyla tarihe geçti.
GEÇEN YILIN NOBEL KİMYA ÖDÜLÜ
Geçtiğimiz yıl Nobel Kimya Ödülü, protein tasarımı ve proteinlerin karmaşık yapılarının çözülmesi üzerine yaptıkları çalışmalarla David Baker, Demis Hassabis ve John Jumper’a verilmişti.
Nobel Ödülleri, İsveçli mucit Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine “insanlığa en büyük faydayı sağlayanlara verilmek üzere” oluşturulmuş olup, tarih boyunca Albert Einstein, Marie Curie, Niels Bohr, Ernest Hemingway, Nelson Mandela ve Martin Luther King Jr. gibi isimlerle özdeşleşmiştir.
Aksaray’da dehşet anları! Seyir halindeki otomobil bir anda alev topuna döndüYurt
Araba hayali kuranlar dikkat! Bankalar 400 bin TL için ne faiz istiyor?Ekonomi
