Yeni keşif aracı görüntülerinde Mars'ta antik bir nehir olduğuna iddaa!

NASA, Perseverance keşif aracından Mars'taki Jezero Krateri'nde derin ve hızlı akan bir nehrin kalan izlerini gösteren iki yeni mozaik görüntü paylaştı.

Nehrin, birkaç milyar yıl önce antik krater gölüne boşalan su yolları ağının bir parçası olduğu düşünülüyor. Bilim insanları gölü besleyen ve bugün hala net bir şekilde görebildiğimiz deltaları geride bırakan akarsular olduğunu zaten biliyorlardı. Ancak bilim insanları bu eski Mars su yollarının ne kadar derin ya da hızlı hareket ediyor olabileceğini tartışıyorlardı.

MARS'TA ANTİK NEHİR

Misyon bilimcileri görüntülerin bir zamanlar gürül gürül akan bir nehrin izlerini gösterdiğini söylüyor. Uzun, kıvrımlı tortul ana kaya katmanları, nehrin tam da gezginin şu anda bulunduğu yerden aktığını kuvvetle düşündürüyor. Perseverance şu anda 820 feet (250 metre) yüksekliğindeki bu kaya yığınının üzerinde bulunuyor.

Peki bu nehir sığ ve yavaş akan bir nehir miydi, yoksa daha derin ve hızlı akan bir nehir miydi? Yeni görüntüler ikincisine işaret eden ipuçları sunuyor: birbirine yapışmış kum taneleri ve daha büyük çakıl taşları. NASA'nın Jet İtiş Gücü Laboratuvarı'nda doktora sonrası araştırmacı olan Libby Ives şunları söyledi:

- Bunlar, çok fazla enkaz taşıyan yüksek enerjili bir nehre işaret eder. Su akışı ne kadar güçlü olursa, daha büyük malzeme parçalarını o kadar kolay taşıyabilir. Başka bir gezegendeki kayalara bakmak ve çok tanıdık olan süreçleri görmek çok keyifliydi.

Bilim insanları Perseverance'ın Mastcam-Z kameralarından elde edilen yüzlerce ayrı orijinal görüntüyü bir araya getirerek iki mozaik görüntü oluşturdu. Görüntüler ana kaya katmanlarının kıvrımlarını net bir şekilde gösteriyor.

SHRİNKLE HAVEN'DA YER SEVİYESİNDE KANIT

Diğer pek çok antik nehir sisteminde olduğu gibi, bilim insanları bunu da ilk kez yörüngeden fark ettiler. Bu nehir, deltalar ve kraterdeki göl Perseverance'ın buraya ilk iniş nedenidir. Ancak mümkün olduğunda yer seviyesindeki gerçekler her zaman çok önemlidir. Güçlü bir nehrin ilk işaretleri Shrinkle Haven denilen yerde. Kıvrımlı katmanlar, zaman içinde biraz yer değiştirmiş eski nehir yataklarına benziyor. Ya da nehrin içinde oluşmuş kum setleri de olabilirler. Bilim insanları bu nehrin güçlü Mississippi Nehri'ne mi yoksa Nebraska'daki Platte Nehri'ne mi daha çok benzediğini tartışıyor.

Bilim insanları ilk oluştuklarında muhtemelen daha büyük olduklarını söylüyorlar. O zamandan beri rüzgârlar onları bugünkü boyutlarına indirdi. Dünya'da da benzer özellikler var, ancak onları görmek daha zor. Caltech'ten Michael Lamb bir nehir uzmanı ve Perseverance bilim ekibinin ortak çalışanı söyle dedi ki:

- Rüzgar bir neşter gibi davranarak bu birikintilerin üst kısımlarını kesmiş. Dünya'da bunun gibi tortular görüyoruz, ancak hiçbir zaman Mars'taki kadar iyi açığa çıkmıyorlar. Dünya, bu katmanları gizleyen bitki örtüsüyle kaplıdır.

PİNESTAND 

Yaklaşık çeyrek mil (402 metre) ötede yuvarlanan nehir için ek kanıtlar bulunmaktadır. Pinestand olarak adlandırılan bu yerde, benzer tortul katmanlara sahip izole bir tepe bulunmaktadır. Ancak bunlar 66 feet'e (20 metre) kadar gökyüzüne doğru kıvrılmaktadır. Misyon bilimcileri bu oluşumu bir nehrin oluşturup oluşturmadığından henüz emin değiller, ancak bunun muhtemel olduğunu söylüyorlar. Ives şöyle dedi:

- Bu katmanlar Dünya'daki nehirler için anormal derecede yüksektir. Ancak aynı zamanda, bu tür yer şekillerini oluşturmanın en yaygın yolu bir nehir olacaktır.

Görev ekibi, bu tortul katmanların nasıl oluştuğunu daha iyi anlamak için görüntüleri incelemeye devam edecek. Ayrıca Mars'ın Yeraltı Deneyi için Radar Görüntüleyicisi (RIMFAX) adı verilen gezginin yere nüfuz eden radarını da kullanacaklar. Daha küçük akarsular ya da yeraltı suları tarafından oluşturulan özellikleri görmek bir şeydir, ancak bu, bir gezginin daha büyük, daha güçlü bir nehrin yerinde kanıtını ilk kez görmesidir. Bunun sadece yerel jeolojiyi anlamak için değil, aynı zamanda eski mikrobiyal yaşam olasılığı için de etkileri olabilir. Perseverance'ın birincil görevi bu tür kanıtları araştırmaktır. Perseverance'ın Jet İtiş Gücü Laboratuvarı'ndaki proje bilimci yardımcısı Katie Stack Morgan'ın da belirttiği gibi:

- Burada heyecan verici olan şey, Jezero'nun tarihinde yeni bir aşamaya girmiş olmamız. Mars'ta ilk kez böyle bir ortam görüyoruz. Nehirler hakkında daha önce düşündüğümüzden farklı bir ölçekte düşünüyoruz.

SONUÇ

NASA'nın Perseverance keşif aracı Mars'ta eski bir nehre ait yeni işaretler tespit etti; bu işaretler nehrin daha önce görülenden daha derin ve hızlı aktığını gösteriyor. Kıvrımlı kaya katmanları ipuçlarını sağlıyor.

Kaynak: mars.namars.nasa.gov/sa.gov/