Güneş’te dev patlama: İnternet ve elektrik kesintileri kapıda mı?
31 Mayıs 2025’te Güneş’te meydana gelen ve M8.2 sınıfında olduğu belirtilen dev patlama, Dünya üzerinde jeomanyetik fırtınalara yol açabilir. Uzmanlar, kuzey ışıklarının görülebileceğini ve iletişim sistemleri ile enerji altyapısında geçici kesintilerin yaşanabileceğini bildiriyor.
31 Mayıs 2025 tarihinde Güneş’te meydana gelen M8.2 sınıfındaki büyük patlama, sosyal medyada gündemin en çok konuşulan konularından biri haline geldi. Bu patlamanın yaklaşık 3 saat sürdüğü ve 1938 kilometre/saniye hızında bir koronal kütle atımı (CME) ile bağlantılı olduğu bildirildi.
Söz konusu CME'nin yönünün Dünya'ya doğru olduğu, uzay hava durumu modelleri tarafından doğrulandı. Yapılan tahminlere göre bu parçacık bulutu, 1 Haziran gecesi Dünya atmosferine ulaşacak.
G3 VE G4 SEVİYESİNDE JEOMANYETİK FIRTINA BEKLENİYOR
Uzmanlar, söz konusu CME’nin Dünya atmosferine çarpması durumunda, ilk etkilerin G3 (güçlü) seviyesinde jeomanyetik fırtına koşullarına yol açabileceğini, 2 Haziran itibarıyla ise G4 (şiddetli) seviyesine ulaşma ihtimalinin yüksek olduğunu bildiriyor.
Bu tür jeomanyetik fırtınalar, özellikle modern teknolojiye dayalı sistemlerde kısa süreli aksamalara neden olabilir. Bu kapsamda, radyo sinyalleri, GPS sistemleri, uydu iletişimi ve elektrik şebekelerinde dalgalanmalar yaşanabilir.
KUZEY IŞIKLARI ALIŞILMADIK YERLERDE GÖRÜLEBİLİR
Güneş patlamasıyla birlikte ortaya çıkan CME'nin Dünya atmosferinde neden olabileceği etkilerden biri de kuzey ışıklarıdır (aurora). Auroraların genellikle gözlemlenmediği daha güney bölgelerde bile bu doğa olayının görülebileceği öne sürülüyor.
Jeomanyetik fırtınaların potansiyel etkileri arasında, geniş çapta voltaj kontrol sorunları, enerji iletim sistemlerinde koruyucu ekipmanların devre dışı kalması, boru hatlarında indüklenmiş elektrik akımları ve uydularda artan sürtünme gibi durumlar yer alıyor.
Bunun yanında, yüksek frekanslı (HF) radyo yayınları kesintiye uğrayabilir veya tamamen devre dışı kalabilir. GPS ve diğer uydu tabanlı navigasyon sistemlerinde saatler sürebilecek bozulmalar yaşanabilir.
14 Mayıs 2025 tarihinde Güneş’in doğu yüzeyinden X2.7 sınıfında güçlü bir patlama meydana gelmiş, bu olay Dünya'nın gündüz yüzeyinde kısa süreli radyo kesintilerine neden olmuştu. Aynı gün içerisinde daha düşük şiddette M sınıfında dört ayrı patlama daha yaşanmıştı.