Google, Türkiye'deki depremlerle sistemini güncelledi: Erken uyarılar işe yarıyor mu?
Android telefonlarla oluşturulan Google’ın erken uyarı sistemi, Türkiye dahil 98 ülkede milyonlarca kişiye depremden önce uyarı gönderiyor. 6 Şubat depremleri ise sistemin sınırlarını gösterdi.
GOOGLE, DEPREM UYARI SİSTEMİNİ TÜRKİYE’DE TEST ETTİ
Google, 2021 ile 2024 arasında iki milyardan fazla Android cihazı sismik sensöre dönüştürerek etkileyici bir erken uyarı sistemi kurdu. Bu sistem, 98 ülkede milyonlarca kişiye deprem başlamadan önce uyarı gönderiyor.
TELEFONLAR SİSMİK SENSÖR GİBİ ÇALIŞIYOR
Klasik sismoloji sabit ve pahalı cihazlara dayanırken, Android Deprem Uyarı Sistemi (AEA), akıllı telefonların hareket sensörlerinden yararlanıyor. Telefonlar, kullanıcı devre dışı bırakmadıkça sürekli hareket verisi topluyor.
SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?
Android telefonlar hareketsizken, içlerindeki ivmeölçerler deprem dalgalarını algılıyor. Yeterli sayıda cihazdan benzer sinyal alınırsa, sistem bu hareketi deprem olarak tanımlıyor ve uyarı gönderiyor. Bu sistem, Google Play Services içinde yer aldığı için çoğu cihazda varsayılan olarak etkin.
TÜRKİYE EN AKTİF KULLANAN ÜLKELERDEN
Google’a göre Nisan 2021 – Mart 2024 arasında Türkiye’de ayda ortalama 312 deprem tespit edildi. Bunların büyüklüğü 1.9 ile 7.8 arasında değişti. Her ay yaklaşık 18 milyon uyarı mesajı gönderildi.
6 ŞUBAT DEPREMLERİ SİSTEMİN SINIRLARINI GÖSTERDİ
6 Şubat 2023’teki Pazarcık ve Elbistan depremleri sistem için önemli bir test oldu. İlk depremde büyüklük tahmini gecikti; 7.1 saniyede 4.5 olarak tahmin edildi, 18.7 saniye sonra 4.9’a yükseldi. Buna rağmen 512 binden fazla telefona uyarı gönderildi.
ELBİSTAN DEPREMİNDE DAHA HIZLI TEPKİ
9 saat sonraki Elbistan depreminde ise sistem daha hızlıydı: 3.9 milyon telefona uyarı ulaştı. Uyarı süreleri birkaç saniyeden bir dakikayı aşan aralıklarda gerçekleşti.
SİSTEM GÜNCELLENDİ
Bu deneyim sonrası Google, algoritmalarda iyileştirmelere gitti. Parametrelerin güncellenme süresi 10 saniyeden 30 saniyeye çıkarıldı. Gürültülü cihazlar devre dışı bırakıldı. Titreşimli uyarıların yeniden tetikleme yapmaması sağlandı.
FİLİPİNLER’DE 6.7’LİK DEPREMDE UYARI 18 SANİYE SONRA GELDİ
Kasım 2023’te Filipinler’de yaşanan M 6.7 depreminde sistem, ilk uyarıyı 18.3 saniyede gönderdi. En yakın bölgedekiler 15 saniyeye kadar erken uyarı aldı. Uzak bölgelerde uyarı süresi 1 dakikaya çıktı. Toplam 2.5 milyon kişiye mesaj iletildi.
NEPAL’DE 5.7’LİK DEPREMDE 10 MİLYON KİŞİYE ULAŞTI
Aynı ay Nepal’deki 5.7 büyüklüğündeki depremde ilk uyarı 15.6 saniye sonra verildi. Uyarı süresi, sarsıntının şiddetine göre 10 ila 60 saniye arasında değişti. Toplam 10 milyondan fazla uyarı gönderildi.
TÜRKİYE’DE 2025 NİSAN’INDAKİ DEPREMDE 16 MİLYON CİHAZ UYARILDI
Nisan 2025’te Türkiye’de yaşanan 6.2 büyüklüğündeki depremde sistem yalnızca 8 saniyede ilk uyarıyı verdi. Uyarı alan cihaz sayısı 16 milyonu aştı. Uyarı süresi ise 3 ila 20 saniye arasında değişti.
Kaynak: https://www.science.org/doi/10.1126/science.ads4779