ATATÜRK’Ü HİÇ BÖYLE GÖRMEDİNİZ! Boksör, berber, kartal…

Silahları mizah, cephaneleri karikatürdü

Atatürk'ü daha çok heykellerde, ciddi duran fotoğraflarda görenler açısından, 1920'li yılların karikatürleri oldukça ilginçtir. Kiminde kafese konulamayan bir kartal, kiminde rakibini ringten atan bir boksör! Bir mizah dergisinde rakibini top gibi dışarı atıyor, başkasında Lenin ile sohbet ediyor. Bu karikatürler aynı zamanda tarihi birer belge. Atatürk’ü hiç alışık olmadığımız bir şekilde görmemizin ötesinde, dönemin daha iyi anlaşılması için önemli ayrıntılar içeriyor.

Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal Paşa Hazretleri

Güleryüz: 6.6.1921 Sayı: 6 Sayfa:4-5

Milli Mücadele sadece cephede olmadı. Özellikle imparatorluğun başkenti İstanbul’un İngilizlerin işgaliyle birlikte milli mücadeleye küfürler eden gazeteler ve kalemşorlar olduğu gibi, “idam mahkûmu” “maceracı” Mustafa Kemal’i ve milli mücadeleyi savunan yazılar ve karikatürler de yayımlanıyordu. Millî mücadelenin basın cephesinde yer alan bu “askerler”, eşi benzeri görülmemiş bir savaş verdiler. İstanbul’da uygulanan sansüre rağmen, Millî Mücadele’nin her başarısını, büyük bir heyecanla duyurdular, her geri çekilişte millete moral verdiler.

Karagöz – Aman berber dayı, kabadayılığı bırak da dikine tıraş etmekten vazgeç gözüm. Görüyorsun ya perdah ettikçe kanıyor. Başım rahat olmazsa bu vücut kaç para eder.
Karagöz 20.3.1920 Sayı:1255 Sayfa:1

TAM BAĞIMSIZLIK SEÇENEĞİ “SERT” BULUNUYOR

Mustafa Kemal’in ilk karikatürlerine 1920 yılı başlarında rastlanıyor. 16 Mart 1920'de başkent İstanbul işgal edilmiş, Meclis-i Mebusan dağıtılmıştır. Birçok aydın işgale karşı tavır konusunda tereddüt etmektedir. Mustafa Kemal, işgale karşı açıklamasında direniş çağrısında bulunmaktadır. 20 Mart 1920’de Karagöz’de yayınlanan karikatürde Mustafa Kemal’in tavrı "sert" bulunuyor ve eleştiriliyordu. Devrimci seçenek, başarılar kazanana kadar hep “sert” bulunmuştur.

Nabzında bir iman vuran kanınla
Bu ziya görmeyen ufka yükseldin
Bilmem ki semadan yüksek alnınla
Güneşin doğduğu yerden mi geldin?

 Güleryüz, 5 Mayıs 1921 Sayı:1 Kapak

BAŞARILAR KAZANDIKÇA, UMUT DA BÜYÜDÜ

23 Nisan'da Millet Meclisi'nin açılmasıyla iç isyanlar başlar. İsyanlar bastırıldıktan sonra dış düşmana karşı askeri başarılar gelir. I. Ve II. İnönü Savaşları. II.İnönü Savaşı’nın kazanılması o kadar büyük bir umut doğurmuştur ki, işgalcilerin bundan sonra Pire’ye, Atina’ya gönderileceği günler tasvir edilmeye başlar. "Milletin makus talihinin" yenildiği bu zaferle Mustafa Kemal, artık işgalci Yunan Generalini güreşte “kıvrandırır”, “sulh şerbetini” süngüsüyle karıştırır.  Bu dönemde yayın hayatına başlayan Sedat Simavi’nin Güleryüz Dergisi ilk sayısının kapağında, ordularının başında kahraman komutan Mustafa Kemal Paşa’yı resmeder.