Bilinen ilk göktaşı kaynaklı ölüm vakası Osmanlı'da yaşandı: 22 Ağustos 1888
1888 yılında Süleymaniye’de bir kişinin göktaşı çarpması sonucu hayatını kaybettiği Osmanlı arşiv belgelerinde yer alıyor. Olay, tarihin bilinen ilk göktaşı kaynaklı ölüm vakası olarak kayıtlara geçti.
OSMANLI ARŞİVLERİNDE ŞAŞIRTAN KEŞİF
El yazması belgeler göktaşı faciasını ortaya çıkardı.
Osmanlı arşivlerinde keşfedilen el yazması belgeler, göktaşlarının insanlık tarihindeki en dramatik izlerinden birine ışık tuttu. 1888 yılında yaşanan olay, tarihin ilk ve tek gök taşı kaynaklı ölüm vakası olarak kayıtlara geçti.
İNSANLIK TARİHİNDE EŞİ BENZERİ YOK
24 Şubat 2020’de Meteoritics & Planetary Science dergisinde yayımlanan makalede, tarihteki ilk ölümlü meteorit olayının Osmanlı topraklarında yaşandığı gösterildi. Olay 22 Ağustos 1888’de, Süleymaniye’de saat 20.30 civarında gerçekleşti.
ARŞİVLERDE BULUNAN 3 MEKTUP
Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri’nde bulunan 3 Osmanlıca mektup, o gece yaşananları anlatıyor. Musul valisi Faik Mustafa Bey, Dahiliye Nezareti’ne gönderdiği yazıda gökten taşların yağdığını, bir kişinin öldüğünü, bir kişinin felç olduğunu ve tarım alanlarının zarar gördüğünü bildirdi.
Musul valisi olayları ayrıntılı aktardı:
“(...) Ağustosun onuncu Perşembe gunü saat sekiz buçuk raddelerinde Suleymaniye’nin Serçinar garbi nahiyesinde vakî Çişane nam karyesinin zeylinde ve ahram şeklinde kain tepe uzerinde bir şu'le hasıl olarak mevad-ı turabiye ve haceriye-yi ihrak ile beraber havaya suud eden buhar Süleymaniye’nin şark cihetinde kain Dilaver karyesi cihetine giderek iş bu karyenin dahi bir tepeye istinadı bulunması hasebiyle bu tepenin altında bulunan iki nefer ademden birisine ziyadece tesir edip telef eyledigi gibi diğerinin hala esir fraş bulunduğu… Mezkur taşlardan numune alarak bir parçasının gönderildiği Süleymaniye mutasarrıflığından ba-tahrirat işar olunmuş ve mezkur numune manzur ali nezareti penahları buyrulmak üzere postaya teslimen takdim kılınmış olmakla…”
Mektupta verilen tarihler Rumi takvime göre 10 Ağustos 1304’tür. Bu tarih miladi olarak 22 Ağustos 1888’e denk gelmektedir. Mektup ise 13 Eylül 1888’de (Rumi 1 Eylül 1304) kaleme alınmıştır.
SADRAZAM KAMİL PAŞA’NIN SULTAN’A MEKTUBU
“Geçen Ağustos'ta Süleymaniye sancağı dahilinde kain Çişane nam-ı karye zeylindeki tepe uzerinde bir şu'le hasıl olub havaya suud eden buharın Dilaver Karyesinde bulunan iki kişiye tesiri ile birinin telef olduğunu ve Gülambar kazasında vaki’ Horilmar nam karyede dahi beş on dakika mikdarı nuzul eden taşdan nüfusca bir zaiyat olmadığını ve düşen taşlardan numune olarak bir parçasının gönderildiğini havi Musul vilayetinden Mebus-u Tahriratıyla zikr olunan taş parçası manzur-u ali buyrulmak içün dahiliye nazareti celilesinin tezkeresi ile ma’en arz ve takdim kılındı efendim.”
BELGELERİN EKSİK KALAN YÖNLERİ
“Ne yazık ki Sultan 2. Abdülhamit'in bu olaya cevabı veya aldığı karara dair herhangi bir belgeye henüz ulaşılamamıştır. Benzer şekilde, toplandığı söylenen meteorit numunelerine dair de herhangi bir bulguya henüz ulaşılamamıştır.”