Dumlupınar Denizaltısı’nın: 81 Türk denizcisi şehit oldu (4 Nisan 1953) | Prof. Dr. Haluk Eraksoy yazdı

Dumlupınar Denizaltısı’nın Çanakkale Boğazı'nda İsveç gemisi Naboland'la çarpışarak batması sonucunda, 70 yıl önce bu gün 81 Türk denizcisi şehit oldu (4 Nisan 1953).

DUMLUPINAR DENİZALTISI, AKDENİZ’DE YAPILAN BİR NATO TATBİKATINDAN DÖNÜYORDU

Gece saat 02:15 sularında 3390 grostonluk Naboland Şilebi, büyük bir gürültüyle baş torpido dairesinin sancak tarafından Dumlupınar Denizaltısı’na çarptı. Eceabat sahillerinden duyulan bu çarpışmayı, denizaltından yükselen büyük bir patlama izledi. Çarpışmanın şiddetiyle güverteden denize düşen sekiz kişi arasında olan iki gözcü, Naboland’ın pervanesinde parçalanarak; bir diğeri ise boğularak şehit oldu. Dumlupınar ve Birinci İnönü Denizaltıları, birlikte katıldıkları Akdeniz’de yapılan büyük çaptaki bir NATO tatbikatı sonrasında Gölcük’teki üslerine geri dönüyorlardı. O gece Birinci İnönü Denizaltısı’nın arızalanıp geride kalması üzerine, Dumlupınar Denizaltısı Çanakkale Boğazı‘na yalnız girmişti.

DUMLUPINAR, AÇILAN YARADAN İÇERİ DOLAN SULARLA BATMAYA BAŞLADI

Nara Burnu açıklarında çöken sis yüzünden görüş mesafesi oldukça kısalmıştı. NATO tatbikatı nedeniyle iki gün boyunca sürekli sürekli denizin altında kalan mürettebat çok yorgundu. Ege’ye açılmak için Çanakkale Boğazı’ndan geçen İsveç bandıralı Naboland şilebi, kaptanı Oscar Lorenson’un -daha sonraki ifadesine göre- “motor” sandığı ve hızı 9 mil olan denizaltının üzerine doğru, 21 mil hızla yaklaşmaktaydı. Aralarında denizaltı komutanı Kd. Yzb. Sabri Çelebioğlu’nun da bulunduğu köprü üstündekilerin denizaltıya yön değiştirtme çabası, çarpışmayı önlemeye yetmedi. Alarm zilleri gecenin sessizliği içinde yankılanırken, denizaltı sancak başomuzluğundan aldığı yara yüzünden göz açıp kapayıncaya kadar geçen süre içinde burnu yönünde dikilerek batmaya başladı. Denizaltı, Naboland tarafından adeta çiğnenmişti. Ön tarafından yara alan Naboland da telsizle yardım çağrıları yaptı. Dumlupınar, açılan yaradan içeri dolan sularla ağır ağır batıyordu.

DENİZİN ALTINDA MAHSUR KALAN 22 DENİZCİYİ KURTARMA ÇALIŞMALARI BAŞLATILDI

Ölüm, denizaltıda kalan 81 personelin bir bölümünü uykuda yakaladı; diğerleri de bir anda gemiye dolan suyun basıncına fazla dayanamadılar. Ancak yıldırım hızıyla hareket eden üç erin, hemen kıç bölmeye geçerek kapakları kapatması sayesinde denizaltıdaki 2’si astsubay, 20’si er olmak üzere 22 kişi sağ kalabildi. Bu 22 denizci, 80 metre derinlikte yaşamla ölüm arasındaki incecik çizgide bir bekleyiş içine girdiler. Denizaltı batar batmaz kıç güvertede bulunan şamandırası otomatik olarak suların üzerine çıkmış, böylece yukardaki dünyayla bağlantı kurulmuştu. Deniz Kuvvetleri bütün olanaklarını seferber etti ve Kurtaran gemisi saat 11:00’de olay yerine geldi. Feci olay duyulur duyulmaz bütün yurt yasa bürünecek, nefesler tutulup 22 denizciyi kurtarmak için aralıksız olarak sürdürülen çalışmaların sonucu beklenecekti. Oradan gelecek mutlu bir haber bayram sevinci yaratacaktı.

MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI DENİZALTIDA BULUNANLARDAN UMUT KESİLDİĞİNİ AÇIKLADI

Ancak gösterilen insanüstü çabalara karşın amansız doğa koşulları ve akıntı, kurtarma çalışmalarını engelleyecek; Dumlupınar denizaltısı 81 denizciye mezar olacaktır. 7 Nisan 1953 saat 02:15’i gösterirken artık bütün umutlar tükenecektir. Kurtarma çalışmalarını, yayımladığı bildirilerle halka duyuran Milli Savunma Bakanlığı yedinci tebliğinde denizaltıda bulunanların yaşamından artık umut kesildiğini açıklayacaktır. Denizaltıdan sadece çarpışma anında köprü üstünde bulunan Yzb. Sabri Çelebioğlu, Ütğm. Kemal Ünver, Ütğm. Hasan Yumuk, Asb. Bçvş. Hüseyin İnkaya, Asb. Bçvş. Hüseyin Akış kurtulacak; aralarında Komodor Kur. Alb. Hakkı Burak’ın da bulunduğu 7 subay, 35 astsubay ve 39 er şehit olacaktır.