Politik mesajlardan yanlış anlaşılmalara kadar...Tarihin en garip haritaları!
Coğrafya sadece yön bulmak değil, aynı zamanda tarih boyunca yanlış anlamalar, politik mesajlar ve mizahi anlatımların da bir parçası oldu. İşte tarihe damga vuran en garip haritalar…
SOYTARI ŞAPKASI HARİTASI
1500’lerin sonunda yapılan bir haritada dünya, kocaman bir soytarı şapkası üzerinde resmedildi. Üzerindeki yazılar ve semboller, dünyayı yönetmeye çalışanların aslında güçsüzlüğünü simgeliyordu. Bu eser, haritacılık tarihinin en sıra dışı örneklerinden biri oldu.
Haritanın köşesinde şöyle bir yazı var:
“Demokritos buna güldü, Herakleitos buna ağladı, Epicthonius Cosmopolites bunu resmetti.”
MERCATOR’UN KUZEY KUTBU HARİTASI
16. yüzyılın sonlarında ünlü haritacı Gerardus Mercator, dönemin efsanelerinden yola çıkarak Kuzey Kutbu’nu haritalandırdı. GPS ve uydu görüntülerinin olmadığı dönemde, kutbun merkezine dev bir mıknatıs kayası yerleştirdiğini varsaydı. Bu hayali kaya, pusulaları etkilediğine inanılan güçlü bir merkez olarak tasvir edildi.
KALİFORNİYA’NIN “ADA” OLARAK ÇİZİLMESİ
1533’te Hernán Cortés’in yanlış gözlemleri nedeniyle Kaliforniya yüzyıllar boyunca ada olarak gösterildi. Oysa bölgenin Anakara'ya bağlı olduğu kısa sürede anlaşılmıştı. Buna rağmen siyasi nedenlerle hatalı bilgi haritalarda üç yüzyıl boyunca yer almaya devam etti.
BELÇİKA ASLANI HARİTASI
Michaël Eytzinger’in 16. yüzyılın sonunda hazırladığı haritada Belçika, Hollanda ve Lüksemburg aslan şeklinde tasvir edildi. Bu görsel sadece estetik değil, aynı zamanda İspanyol yönetimine karşı bağımsızlık arayışının bir sembolü haline geldi.
BÜYÜK BRİTANYA İÇİN YAŞLI KADIN HARİTASI
1791’de karikatürist James Gillray, Büyük Britanya’yı yaşlı, kambur bir kadına benzetti. Kadın figürü dev bir balığın sırtına oturtulmuştu; Thames Nehri balığın ağzını, Cornwall ise kuyruğunu oluşturuyordu. İskoçya’nın kadının şapkasına dönüştüğü bu çizimde Edinburgh’un üst kısımları ise hiç yer almıyordu.
Gillray’in bu çalışması, dönemin siyasi ortamına ince bir mizah olarak yorumlandı. İngiltere’nin gidişatı ve halkın geleceğe dair kaygıları bu metaforik haritayla eleştirildi.
1793 yılında Gillray, İngiltere’yi Kral III. George’un vücudu şeklinde tasvir ettiği bir karikatür haritası çizdi. Bu haritada İngiltere, John Bull karakteriyle özdeşleştirildi ve Kanal’dan yaklaşan Fransız teknelerine “İngiliz Deklarasyonu” yazılı dışkılar fırlatıyordu. Fransız Devrimi’nin getirdiği tedirginlik, halkın kaygıları ve İngiltere’nin siyasi mizahı bu çarpıcı haritaya yansıdı. Sıradan bir harita olmaktan öte, dönemin politik atmosferine dair bir karikatür niteliğindeydi.
“GEOGRAPHICAL FUN” ATLASI
1860’larda 15 yaşındaki bir genç kız, hasta kardeşini eğlendirmek için ülkeleri insan figürleri şeklinde çizdi. “Geographical Fun” adı verilen bu atlas, gazeteci William Henry Harvey’in yazısıyla yayımlandı. İtalya sakallı Garibaldi’ye, Sardunya adası ise Papa Pius IX’a benzetildi. Atlasın amacı çocuklara coğrafyayı eğlenceli biçimde öğretmekti. Bu çalışma hem eğitici hem sanatsal bir başarı olarak tarihe geçti.
DOMUZ HARİTASI (PORCINEOGRAPH)
1875’te girişimci William Emerson Baker, hijyenik domuz çiftliğinin açılışında ABD haritasını domuz şeklinde tasvir etti. Maine burnunu, Alaska kuyruğunu, Florida ise ayak parmaklarını oluşturuyordu. Haritanın kenarlarında ise eyaletlerden gelen domuz eti yemekleri resmedildi. Çılgın bir fikir gibi görünse de bu harita, dönemin yemek kültürü ve hijyen tartışmalarına ışık tuttu.
DÜZ DÜNYA HARİTASI
1893’te Orlando Ferguson, dünyanın yuvarlak değil kare ve rulet çarkı gibi döndüğünü iddia eden bir harita hazırladı. Antarktika’yı sınır gibi çevreleyen bu çizimde İncil’den ayetlere yer verildi. Haritanın köşesinde küresel dünyaya tutunmaya çalışan iki figür bulunuyordu. Ferguson’un haritası, bilim karşıtı inançların ve komplo teorilerinin görsel bir yansıması olarak tarihe geçti.
Kaynak: ListeList