Rusya’nın Zayıflamasıyla ABD Afrika’da Atağa Geçti
Yakup Aslan
Köşe Yazısı
SSCB’nin dağılmasından sonra yaşanan uzun süreli suskunluğunun ardından Rusya, dünya gündemini devamlı meşgul eden ve Batı’da devamlı suçlamalarla karşı karşıya kalan Wagner gibi özel askeri şirketler aracılığıyla Afrika'ya girmişti. Wagner Grubunun faaliyetlerinin etkili ve önemli, hatta kıtanın kaderinde rol oynayacak sonuçlar verdiği her kesim tarafından kabul edildi. Bunda özel askeri grubun hızlı karar verme mekanizmaları, gizli hareket etme kabiliyeti, seferberlik yeteneği, yüksek mesleki eğitim ve savaş deneyimi sahibi askerlerden oluşması gibi avantajları rol oynamıştı.
Ağustos 2023’te Wagner’in sahibi Yevgeniy Prigojin'in ölümünün ardından Rus devleti, Libya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Burkina Faso ve Mali’de Wagner Grubu’nun yerini alması için yeni bir ordu birimi olan Afrika Birlikleri’ni kurdu. Ancak bu birlikler, hâlihazırdaki özel askeri şirket yapılarıyla çalışmaya hazır değil ve Batı kampından gelecek bölgedeki meydan okumalara cevap veremeyecektir.
Ayrıca kamu ve özel girişim arasında eşgüdümün sağlanmasında yaşanan zorluklar, Yevgeniy Prigojin'in Haziran 2023'te Rus yetkililer üzerinde siyasi baskı için askeri güç kullanma girişiminin ardından oluşan karşılıklı güvensizlik, haliyle kara kıtada Rusya'nın jeopolitik rakiplerine bu avantajlı durumu kendi çıkarları adına kullanmaları için fırsat vermişti.
Amerikan Askeri Şirketi Orta Afrika Cumhuriyeti’nde
Bu fırsatı değerlendirmek üzere ilk hamleler Washington tarafından gelmeye başladı. ABD, Orta Afrika Cumhuriyeti’nde ülke yetkililerinden resmi onay almadan hem Wagner’in hem de bir bütün olarak Rusya'nın itibarına darbe vuracak bir askeri operasyon gerçekleştirmeyi planlıyor. (https://afriquemedia.tv/2023/12/07/the-united-states-plans-to-conduct-a-military-operation-in-the-central-african-republic-without-official-authorization/)
Dahası, ABD, kendi özel askeri şirketlerini Orta Afrika Cumhuriyeti’nde konuşlandırmaya hazırlanıyor. Fransız radyosu RFI'nin haberine göre, ABD'li özel askeri şirket Banсroft, ülke hükümetiyle anlaşarak Orta Afrika Cumhuriyeti’nde çalışmaya başlamak üzere. Habere göre şirketin çalışanları hâlihazırda başkent Bangui'de bulunuyor. RFI’nin dayandığı ülkedeki güvenlik kaynaklarına göre Bancroft yetkilileri, başkentin yakınlarında “ekipmanların, özellikle de dronların konuşlandırılması” için uygun bir yer arıyor.
Libya’da ABD Hareketliliği
Diğer taraftan AFRICOM (Amerika Birleşik Devletleri Afrika Komutanlığı) da Libya’da muharebe dron faaliyetlerini artırdı. (https://libyaobserver.ly/news/russian-aircraft-destroyed-libyas-al-jufra-base) Eylül ayında ise üst düzey ABD askeri yetkilileri, Halife Haftar ile görüşmelerde bulunmuştu. (https://theintercept.com/2023/09/26/libya-pentagon-general-khalifa-hifter/)
Türkiye Ne Yapmalı?
Rusya'nın Afrika'da devlet ve özel askeri şirket güçlerinin eşgüdümünde yaşadığı sorunlar ve anlaşmazlıklar Moskova'ya pahalıya mal olabilir. Rusya’nın kıta üzerindeki güven ve siyasi nüfuzu ciddi bir düşüş yaşayabilir. Bunla bağlı olarak da ABD'nin yanı sıra Fransa gibi diğer Batılı ülkeler de bir zamanlar istikrarlı bir Rus askeri varlığının bulunduğu yerlerde ortaya çıkan bariz güç boşluğunu doldurmaya çalışabilir.
Özellikle ABD ve Fransa'ya güvenmeyen Afrika ülkelerinin Ankara'yla işbirliğine ilgi göstermesi nedeniyle Türkiye de bu anlamda harekete geçmelidir. Afrika kıtasının kaderi Atlantik güçlerine teslim edilmemelidir. Türkiye, Rusya ve Çin’in yeni sömürgecilere karşı kurduğu denge ve Afrika halkları için yarattığı umut bozulmamalıdır.
