Doğu Akdeniz'de 'İntikam' Tatbikatı: Sondaj için silahlı hazırlık

Tevfik Kadan / Aydınlık Gazetesi Haber Müdürü

Doğu Akdeniz'de Türkiye ve KKTC'nin deniz yetki alanları ile kesişen GKRY'nin sözde 1, 2, 8 ve 9 No'lu parsellerinde 8 ülke ortak tatbikat düzenledi.

ABD, Fransa, İsrail, İngiltere, Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, İtalya ve Mısır'a ait savaş gemilerinin ve uçakların katıldığı ve bu yıl sekizincisi düzenlenen "Nemesis" tatbikatında, 6 dev enerji şirketinin temsicileri de yer aldı. ABD'li ExxonMobil, Chevron ve Noble Energy ile Fransız Total, İtalyan Eni ve İngiliz British Petroleum şirketinin temsilcilerinin izlediği tatbikatta, gemi ve sondaj platformlarının güvenliğinin sağlanmasına odaklanıldı.

Nemesis 2021'de arama-kurtarma, tıbbi tahliye operasyonları, denizde sızıntı ve kirliliğin temizlenmesi gibi faaliyetlerin yanında Güney Kıbrıs güçlerinin “teröristlerin” eline geçen bir sondaj platformunu kurtarma senaryosu da tatbik edildi.

'HEDEF TÜRKİYE İLE BAŞA ÇIKMAK'

Tatbikat öncesinde Güney Kıbrıs Savunma Bakanı Haralambos Petridis ve Enerji Bakanı Natasa Pilides tarafından bilgilendirme toplantısı düzenlendi. Larnaka'daki 'Müşterek Harekât Merkezi'nde konuşan Petridis, tatbikatta hidrokarbon platformlarında terörle mücadele senaryoları ile şüpheli botlara müdahale operasyonları, yangın söndürme, yaralıların tahliyesi ve toplu kurtarma operasyonları yapılacağını kaydederek, “Söz konusu tatbikatların ve saha testinin sonuçları, ilgili kurumlar tarafından değerlendirilecek ve bu doğrultuda Türkiye Cumhuriyeti enerji programının uygulanması sırasında meydana gelebilecek tehlike durumlarıyla başa çıkmak için mevcut prosedürler daha da iyileştirilecek.” dedi.

'YIL SONUNDA SONDAJLAR BAŞLIYOR'

Enerji Bakanı Natasa Pilides de “Pandeminin ardından mümkün olan en büyük ölçüde işimize dönüyoruz ve MEB'imizdeki arama programının yıl sonuna kadar yeniden başlamasıyla ilerlemeye başlayacağız.” ifadelerini kullandı.

Sondaj programında iş birliği yapan tüm ülkelere ve şirketlere teşekkür eden Pilides, “Onların özverisi ve sıkı çalışması, Kıbrıs'ın hidrokarbon kaynaklarından verimli ve güvenli şekilde para kazanmak için yürüttüğümüz çabalarımızın büyük bir bölümünü oluşturuyor. Özellikle lisans sahiplerimizin faaliyetlerinin engelsiz bir şekilde devam etmesinin ne kadar önemli olduğu göz önüne alındığında, herhangi bir acil durumda devlet hizmetlerinin onlara yardım etmeye hazır olduklarını göstermek ve güven vermek çok önemli.” diye konuştu.

Pilides, sondajın aralık ayı başında yeniden başlayacağını ve sorunsuz şekilde devam etmesi için gerekli tüm hazırlıkların yapıldığını söyledi. “Katılan birçok kişi zaten bu son hazırlıkları yapmak için şu an Kıbrıs'ta.” diyen Pilides, “Bu noktada sadece bölgedeki ülkelerin değil, Fransa ve ABD gibi ülkelerin de desteğini almamız çok önemli.” ifadelerini kullandı.

NEMESİS TATBİKATLARI

2014 yılında GKRY, Yunanistan, ABD ve İsrail arasında başlatılan NEMESİS tatbikatlarının amacı, “GKRY’nin MEB ilan ettiği alanlarda sondaj gemilerinin ve teçhizatının düşman saldırılarına karşı korunması” olarak ilan ediliyor. Tatbikatın 2018'de duyurusu ise “Türk Meydan Okumalarına Cevap” başlığını taşıyordu.

1-2 Temmuz 2015 tarihleri arasında Doğu Akdeniz’de icra edilen NEMESİS-2015 tatbikatında ilk kez GKRY’nin Larnaka şehrindeki Müşterek Harekât Merkezi ile İsrail’in Hayfa limanındaki Koordinasyon Merkezi, Yunanistan’ın Pire limanındaki Müşterek Harekât Merkezi ve ABD 6. Filosu'nun konuşlu bulunduğu İtalya’nın Napoli limanındaki Koordinasyon Merkezi arasında eşgüdüm ve iş birliği imkânları denendi.

Bu yıldan sonra Mısır, Ürdün, İtalya gibi ülkelerin de katılımıyla genişletilen tatbikata, her yıl küresel enerji şirketlerinin temsilcileri de davet ediliyor.

'İNTİKAM' ADINI TAŞIYOR

NEMESİS ismi, Yunan mitolojisinden geliyor. Antik Yunan inancında NEMESİS, 'hubris' yani tanrıların huzurunda kibirli durumda olan kişilere uygulanan ilahi cezanın ruhu anlamını taşıyor.

NEMESİS’e göre hiç kimse çok fazla iyi olmamalıdır ve sayısız yetenekler bahşedilmiş kişiler her zaman lanetlenmelidir. Yunan trajedilerinde NEMESİS çoğunlukla suçun intikamcısı ve kibrin cezalandırıcısı olarak görünür.

Mesomedes, MS 2. yüzyılda yazdığı bir ilahide NEMESİS'e “hayatın kanatlı dengeleyicisi, kara yüzlü tanrıça, adaletin kızı” olarak hitap etmiş, ondan “sarsılmaz dizginler, ölümlülerin uçarı saygısızlıklarını engeller” şeklinde bahsetmiştir.

GKRY'NİN TEK TARAFLI HAMLELERİ

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi 2 Nisan 2004'te, 21 Mart 2003'ten itibaren geçerli olmak üzere, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Türkiye'ye rağmen tek taraflı Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) ilan etti. 2003'te Mısır, 2007'de Lübnan ve 2010'da İsrail ile sözde MEB sınırlandırma antlaşmaları imzalayan Güney Kıbrıs, 2007 yılında 13 arama sahası ilan ederek büyük petrol şirketlerine ruhsat vermeye başladı.

Türkiye de adanın kuzeyi ve doğusunda belirlediği bölgelerde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına (TPAO) arama ruhsatları verdi. 2011’de ise KKTC tarafından TPAO’ya ada açıklarında petrol-gaz arama ruhsatları verildi.

Bugün GKRY'nin ilan ettiği sözde 1, 4, 5, 6, 7 No'lu parsellerin bir bölümü, Türkiye'nin TPAO'ya ruhsat verdiği bloklarla çakışıyor. 2, 3, 8, 9, 12 ve 13 No'lu sözde parseller ise Kuzey Kıbrıs'ın TPAO'ya verdiği ayrıcalıklı alanla kesişmiş durumda.

'GASPA İZİN VERMEYİZ'

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçen hafta yaptığı açıklamada, Türkiye ve KKTC'nin Doğu Akdeniz'deki haklarının gasp edilmesine izin vermeyeceklerini yineleyerek Türk karasularının Türk savaş gemilerinin koruması altında olduğunu vurgulamıştı. Çavuşoğlu, şimdiye kadar Kuzey Kıbrıs'ın üzerinde hak iddia ettiği sulara giriş yapan hiçbir yabancı araştırma gemisi bulunmadığını da sözlerine eklemişti.

Türk savaş gemileri, 2018 yılı Şubat ayında Güney Kıbrıs yönetiminden ruhsat alan İtalyan Eni şirketinin kiraladığı bir sondaj gemisinin çalışmalarını, Kuzey Kıbrıs MEB'i ile çakıştığı gerekçesiyle engellemişti. Geçen ay da Nautical Geo isimli geminin Türk kıta sahanlığına girmesine izin verilmemişti. Güvenlik kaynakları, 2006'dan bu yana en az 15 kez yabancı sondaj gemilerinin benzer nedenlerle engellendiğini belirtiyor.