Aşırı sıcak yılın soğuk yüzü: Zirai don meclis gündeminde
Meteoroloji, iklim bilimi ve tarım uzmanları TBMM’de buluştu. “Hangi tedbiri alırsanız alın, dünyanın en gelişmiş ülkesi dahi olsa bu tür afetlere karşı yapılabilecekler sınırlı” diyen yetkililer, iklim krizinin derinleştiği uyarısında bulundu.
TBMM Zirai Don Olayını Araştırma Komisyonu, AK Parti Burdur Milletvekili Adem Korkmaz başkanlığında toplandı. Türkiye’yi derinden etkileyen ve büyük tarımsal kayıplara neden olan nisan ayı zirai don olayı, bilimsel ve idari yönleriyle masaya yatırıldı.
Toplantıda Meteoroloji Genel Müdür Yardımcısı Yüksel Yağan, Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, İklim Değişikliği Başkan Yardımcısı Orhan Solak ve Tarım ve Orman Bakanlığı temsilcileri sunum yaptı.
Toplantıda söz alan Prof. Dr. Levent Kurnaz, yaşanan zirai donun ardında yatan atmosferik nedenleri bilimsel bir çerçevede değerlendirdi. Kurnaz, bu tür soğuk hava dalgalarının iklim krizinin bir yansıması olduğunu belirterek, “Zirai donlar gelecek yıllarda da sürecek. Sadece etkilenecek bölgeler değişecek” dedi.
Kurnaz, üreticilerin doğru yönlendirilmesi ve uygun ürün tercihleri konusunda Meclis'e görev düştüğünü vurguladı. Tarımsal üretimin iklime daha uyumlu hale getirilmesi için yeni yasa ve politikaların zorunlu hale geldiğini söyledi.
2024: TARİHİN EN SICAK YILI AMA DON VURDU
İklim Değişikliği Başkan Yardımcısı Orhan Solak ise 2024 yılının 1971’den bu yana ölçülen en sıcak yıl olduğunu belirtti. Solak, yağış seviyesinin ortalama yüzde 6,3 oranında azaldığını, kuraklığın arttığını ve sellerin daha öngörülemez hale geldiğini ifade etti.
“Küresel Afet Raporu 2024” verilerini paylaşan Solak, dünya genelinde doğal afetlerin neden olduğu ekonomik kaybın 320 milyar dolar olduğunu, bunun sadece 140 milyar dolarlık kısmının sigorta kapsamına girdiğini söyledi. Türkiye’de sigorta oranlarının daha düşük olduğunu hatırlatan Solak, “Sigortacılığın bu noktada kapsamının genişlemesi, daha da güçlendirilmesi gerektiğini söyleyebiliriz.” ifadelerini kullandı.
“ÖRTÜ ALTINDAKİ ÜRÜNLER BİLE DONDU”
Meteoroloji Genel Müdür Yardımcısı Yüksel Yağan, nisan ayında yatay taşınmayla gerçekleşen don olayının, Muğla'nın iç kesimlerinden Kars’a kadar geniş bir alanı etkilediğini vurguladı.
Yağan, bu tür afetlerde alınabilecek önlemlerin sınırlı olduğuna işaret ederek şu ifadeleri kullandı: “Hangi tedbiri alırsanız alın ve bu da bir hafta devam etti, dünyada böyle bir afete karşı çıkabilecek bir yöntem, etkinlik, meteorolojik bakımdan yapabileceğiniz durum tamamen sınırlı. Örtü altında olan yerler bile etkilendi.”
ERKEN UYARI SİSTEMİ ÇALIŞTI AMA YETMEDİ
Yağan, 28 Mart’ta soğuk hava girişine ilişkin ilk tahmini yayımladıklarını, 6 Nisan’da ise zirai don beklentisine dikkat çektiklerini söyledi. 9 Nisan itibarıyla da meteorolojik erken uyarı sistemleri devreye alındı. “Biz aslında uzun periyodlu yayımlayabilirdik bunu. Çünkü biliyorduk ne olacağını ama vatandaşımız farkında olsun, kamu kurumlarımız farkında olsun diye aralık vererek yayınlanmaya başladık. Ama bir felaket geldiğini de biliyorduk maalesef.”
“Biz, yayımladığımız uyarıyla kalmıyoruz, ilgili sektörü de bölge müdürlüklerimiz aracılığıyla noktasal olarak çok detaylı uyarıyoruz.” diyen Yağan, Türkiye Ziraat Odaları Birliği ile yaptıkları protokol kapsamında çiftçilere SMS yoluyla uyarıların gönderildiğini de ekledi.
Toplantıda söz alan Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Bahçe Bitkileri Araştırmaları Daire Başkanı Davut Keleş, zirai don öncesinde alınması gereken önlemler konusunda bilgi verdi. Keleş’in sunumu, gelecekte benzer afetlere karşı üreticilerin hazırlıklı olması adına yol gösterici nitelikteydi.