Orman yangınlarından yayılan kül haftalarca etkili olabilir! Uzmanlardan kritik uyarı: “Kapalı alanda kalın, bol su için”
Sakarya ve Bilecik’teki orman yangınlarından kaynaklanan kül ve is, rüzgarla Bursa’ya kadar ulaştı. Uzmanlar, partiküllerin havada bir haftadan daha uzun süre asılı kalabileceğini belirterek özellikle solunum rahatsızlığı olanlara “maskesiz dışarı çıkmayın” uyarısında bulundu.
Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Burak Arıcak, orman yangınlarının çevresel etkilerinin sadece yanan alanla sınırlı olmadığını vurguladı. Özellikle Sakarya’nın Geyve ilçesinde başlayıp Bilecik Osmaneli’ne yayılan yangının, 23 Temmuz akşamı Bursa’da yoğun duman, kül kokusu ve puslu havayla kendini gösterdiğini söyledi.
Yangınla birlikte çıkan karbonmonoksit, karbondioksit, partiküller ve kül tanelerinin rüzgarla taşınabildiğine dikkat çeken Arıcak, “Bu, öyle bir şey ki rüzgarla taşınan materyaller su kaynaklarını, toprağı, mevcut bitki türlerini bile etkileyecektir. Hava kirliliği değil tabii ki ama olması gereken ortamı bozan bir şey. İstenilen bir ortam değil.” ifadelerini kullandı.
KÜL TAŞINIMI BİR HAFTADAN FAZLA SÜREBİLİR
Yangın kaynaklı partiküllerin ne kadar süre havada kalacağının yangının süresine, yanan alanın büyüklüğüne ve rüzgarın sürekliliğine bağlı olduğunu söyleyen Arıcak, şu uyarıda bulundu: “Partikül maddeler, bir süre sonra çökecek. O olgu bitene kadar dikkat edilmesini önerebiliriz. Bu durum bir gün sürebileceği gibi bir haftayı, hatta daha da fazlasını bulabilir.”
Özellikle astım, KOAH gibi solunum rahatsızlıkları olanlar, çocuklar ve yaşlılar için kül taşınımının ciddi bir sağlık riski taşıdığına dikkat çeken Prof. Dr. Arıcak, şu uyarılarda bulundu:
“Mümkünse maske kullanmaları veya kapalı mekanlarda kalmaları tavsiye edilir. Temiz ve kapalı alanlarda durmaya çalışmak, bol su içmek gerekir.”
İÇ MEKANDA FİLTRELİ SİSTEMLER KULLANILMALI
İç mekanlarda hava filtreleri, hava temizleyiciler varsa devreye alınması, klimaların dış hava sirkülasyonunun kapatılması gerektiğini belirten Arıcak, hayvancılıkla uğraşanların da yemleri örterek kül temasını önlemesi ve hayvanlara temiz su erişimi sağlaması gerektiğini söyledi.
Orman yangınlarına neden olan risk faktörlerinin bir araya geldiğini vurgulayan Arıcak, hava sıcaklıklarının çok yüksek, nem oranının %10’un altına düştüğü, bitki örtüsünün de tamamen yanıcı hale geldiği ortamda en küçük dikkatsizliğin büyük yangınlara yol açabileceğini ifade etti:
“Şu anda ormanlarımız, yanmaya aşırı derecede meyilli bir ortam. En ufak bir dikkatsizlikte yangın başlıyor ve büyüyerek devam ediyor.”