İşte Filistin sorununun kronolojisi

İsrail ve Filistinliler arasındaki mücadele Akdeniz sahiliyle Şeria Nehri arasındaki bölgede hak iddiasına dayanıyor. Krizin başlangıç tarihi ise 1897...

1897 yılında Birinci Siyonizm Kongresi İsviçre'nin Basel şehrinde toplandı. Kongrenin sonunda, yayınlanan Basel Programında "Filistin'de bir Yahudi vatanının kurulması ve Dünya Siyonizm Teşkilatı'nın bu amaca ulaşmak için faaliyete geçirilmesi" öngörüldü. 1903'e kadar Filistin topraklarına göç eden Siyonist göçmen sayısı 25 bine ulaştı. O dönem Filistin, Osmanlı İmparatorluğu'nun parçasıydı.

Yıl 1918... Birinci Dünya Savaşı sonrasında İngiltere bölgeyi işgal etti. 25 Nisan 1920'de alınan Milletler Cemiyeti kararıyla da İngiltere'ye, bölgenin manda idaresi için yetki verildi. 1922 yılında İngiltere'nin yaptığı nüfus sayımı Yahudilerin sayısının, Filistin'deki 750 binlik nüfusun yüzde 11'ine ulaştığını gösteriyordu.

Yıl 1929... Siyonistlerle Araplar arasındaki gerilim kanlı çatışmalara dönüştü. 133 Yahudi'ye karşılık, İngiltere polisi 110 Filistinliyi öldürdü.

Yıl 1947... İngiltere'nin "sorunu çözme sorumluluğu" 1947'de Birleşmiş Milletler'e devredildi. BM komitesi bölgeyi ikiye bölmeyi önerdi. Paylaşım planı, Filistin'in yüzde 56,47'sini Yahudi devletine, yüzde 43,53'ünü de Arap devletine bırakıyordu. Kudüs ise uluslararası bir idare altında olacaktı. Filistinliler öneriyi reddetti, Yahudiler ise kabul etti.

Yıl 1948... Amerika'nın Siyonistlere verdiği destek arttı. Ve aynı yılın Aralık ayında Yahudi milis güçleri, Arap köylerinde "temizlik" operasyonlarına başladı. 1948 yılının 14 Mayıs'ında İsrail devleti ilan edildi.

İsrail devleti ilan edildikten bir gün sonra, Ürdün, Mısır, Lübnan, Irak ve Suriye orduları, İsrail'e karşı operasyona başladı. Ama operasyon başarısız oldu.

Yıl 1964... Kudüs'te Filistin Kurtuluş Örgütü kuruldu. Örgüt Arap devletleri tarafından tanındı.

Yıl 1967... 6 Gün Savaşları başladı. İsrail, Mısır'dan Gazze ve Sina Yarımadası'nı, Suriye'den de Golan Tepeleri'ni aldı. Ürdün güçlerini de Batı Şeria ile Doğu Kudüs'ten çıkardı. Toprak kazanımları İsrail'in kontrolündeki alanı iki katına çıkardı.

Yıl 1973... Mısır ve Suriye, Yahudilerin Yom Kippur bayramı sırasında İsrail'e karşı taarruza geçti. İsrail güçleri Golan Tepeleri'ni aşarak Suriye içinde ilerlemeye başladı. Mısır'da da, İsrail güçleri toprak kazandılar. ABD, Sovyetler Birliği ve BM, diplomatik müdahalelerle ateşkes anlaşmasına varılmasını sağladı.

Yıl 1977... İsrail'i ilk tanıyan Arap lider Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat oldu. 19 Kasım 1977'de İsrail'e uçup Knesset'te, yani parlamentoda konuşma yapınca dünya şaşkına döndü. Enver Sedat 1981'de kendi ordusundaki İslamcı unsurlar tarafından öldürüldü.

Yıl 1993... İsrail işgaline karşı kitlesel ayaklanma Gazze Şeridi'nde başladı; kısa sürede Batı Şeria'ya yayıldı. Protestolar, sivil itaatsizlik şekline büründü. Genel grevler düzenlendi, İsrail ürünleri boykot edildi, duvarlara yazılar yazıldı ve yollarda barikatlar kuruldu. İsrail ordusu karşılık verdi; çok sayıda Filistinli sivil yaşamını yitirdi. Protestolarda toplam can kaybı bini aştı.

Yıl 1994... İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü, Kahire'de 4 Mayıs 1994'te anlaşma imzaladı. İsrail, Gazze Şeridi'nin çoğunu terk etti. Filistin Kurtuluş Ordusu, İsrail birliklerinin boşalttığı yerlere konuşlandırıldı. Filistin Ulusal İdaresi, yani özerk yönetimin başkanı olarak Yaser Arafat görev aldı.

Yıl 2000... İsrail'de 2001 yılındaki seçimi Ariel Şaron kazandı. İsrail, Filistin konusunda daha sert politikalar izlemeye başladı. 2002 yılında Batı Şeria yeniden işgal edildi. Filistin kentleri sık sık baskına uğradı, birbirleriyle bağlantısı kesildi, kuşatıldı ya da uzun süreler sokağa çıkma yasağı altında kaldı.

Yıllar boyunca bölgede tartışmalara neden olan başlıca konu kentin nüfus yapısı oldu. Yıllar içinde İsrail'in "yerleşimci politikası" arttı. İsrail tek taraflı attığı adımlarla Doğu Kudüs'te konut inşalarıyla Yahudi mahallelerini genişletti.

İsrail'in iddiası kentin 3 bin yıldır Yahudilere ait olduğu yönünde. 70 yıldır da Kudüs'ün İsrail'in başkenti olduğunu savunuyor.

Suriye'de savaşın bitimi yaklaşırken bölgede tansiyon Kudüs'te yükseliyor.

ulusal.com.tr