Arktik'te 23 milyon yıllık 'buzlu' gergedan keşfi! Bilim dünyası şaşkın
Kanada'nın Arktik Bölgesi'nde bulunan ve olağanüstü derecede iyi korunmuş 23 milyon yıllık yeni bir gergedan türü, bu hayvanların göç yolları ve evrimsel tarihleri hakkında bilinenleri sorgulatıyor.
Bilim insanları, Kanada’nın Arktik Bölgesi'nde 23 milyon yıl önce yaşamış yeni bir gergedan türünün keşfini duyurdu. Bulunan fosilin, olağanüstü derecede iyi korunmuş ve neredeyse eksiksiz olması dikkat çekerken, bu keşif aynı zamanda bugüne kadar en kuzeyde bulunan gergedan türü olarak kayıtlara geçti.
ADINI YEREL DİLDEN ALAN ‘BUZLU’ GERGEDAN
Euronews'e göre, keşfedilen yeni türe, bulunduğu bölge olan Devon Adası’ndaki Haughton Krateri'ne atıfta bulunularak Epiaceratherium itjilik ismi verildi. Tür adındaki "itjilik" kelimesinin, yerel İnuit dili olan Inuktitut’ta “buzlu” ya da “donmuş” anlamına geldiği belirtildi. Bu isimlendirme, fosilin bulunduğu bölgenin günümüzdeki zorlu iklim koşullarına bir gönderme yapıyor.
Ancak araştırmacılar, erken Miyosen döneminde (yaklaşık 23 ila 16 milyon yıl önce) bu bölgenin ılıman ormanlarla kaplı bir yaşam alanı olduğunu ve bugünkü buzullardan çok uzak bir iklime sahip olduğunu vurguluyor.
‘KÜÇÜK, BOYNUZSUZ VE SOĞUĞA DAYANIKLI’
Nature Ecology & Evolution dergisinde yayımlanan çalışmayı yürüten ekibin başyazarı Dr. Danielle Fraser, konuya ilişkin önemli bilgiler verdi. Dr. Fraser, “Bugün sadece Afrika ve Asya’da beş gergedan türü yaşıyor, ancak geçmişte Avrupa ve Kuzey Amerika’da da 50’den fazla tür vardı. Bu Arktik türünün keşfi, gergedanların evrimsel tarihine yeni bir ışık tutuyor,” dedi.
Elde edilen kemikler üzerinde yapılan incelemelere göre, E. itjilik türünün küçük, boynuzsuz ve soğuğa dayanıklı bir yapıya sahip olduğu anlaşıldı. Modern Hint gergedanı büyüklüğünde (yaklaşık 1,7 metre boyunda) olduğu tespit edilen hayvanın diş minesindeki aşınmalar, onun genç yetişkinlik ya da orta yaş dönemindeyken öldüğünü ortaya koyuyor.
Fosile ait ilk parçaların (bir diş, çene kemiği ve kafatasının bir kısmı) aslında 1986 yılında bulunduğu ortaya çıktı. Takip eden yıllarda yeni kemiklerin de keşfe eklenmesiyle, araştırmacılar yüzde 75 oranında eksiksiz bir gergedan iskeletine ulaşmayı başardı. Araştırmanın ortak yazarı Marisa Gilbert, fosilin kalitesine dikkat çekerek, “Bu fosilin olağanüstü yanı, kemiklerin üç boyutlu olarak mükemmel derecede korunmuş olması. Minerallerle sadece kısmen yer değiştirmişler,” şeklinde konuştu.
‘ATLANTİK KÖPRÜSÜ’ TEORİSİNİ DEĞİŞTİRDİ
Bu önemli keşif, aynı zamanda milyonlarca yıl önce gergedanların Kuzey Amerika ile Avrupa arasında nasıl göç ettiklerine dair yeni ipuçlarını da beraberinde getirdi. Araştırma ekibi, E. itjilik’in soy ağacındaki yerini netleştirmek için hem yaşayan hem de soyu tükenmiş gergedan türlerini detaylıca karşılaştırdı.
Elde edilen sonuçlar, bu türün, günümüzde su altında kalmış olan Kuzey Atlantik kara köprüsünü kullanarak batıya doğru göç ettiğini gösterdi. Bilim dünyasında daha önce bu kara köprüsünün 56 milyon yıl önce ortadan kalktığına inanılıyordu. Ancak, E. itjilik’in varlığı, bu göçlerin Miyosen dönemine kadar, yani sanılandan çok daha yakın bir tarihe kadar devam ettiğini kanıtlamış oldu.
Dr. Fraser, keşfin önemini şu sözlerle özetledi: “Yeni bir tür tanımlamak her zaman heyecan verici. Ancak Epiaceratherium itjilik’in keşfi, Kuzey Atlantik’in gergedan evriminde sanılandan çok daha büyük bir rol oynadığını da gösteriyor,” dedi. Araştırmacılara göre bu bulgu, Arktik bölgesinin, memelilerin evrimsel çeşitliliğini anlama konusunda hâlâ yeni keşifler sunmaya devam ettiğinin de bir kanıtı niteliğinde.