Afganistan, AB, AUKUS: Dağılan Atlantik, güçlenen Avrasya

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen veAlmanya Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer, AB savunma gücünde "atılım" çağrısı vebunun inşasının hızlandırılmasını istediler. Kramp-Karrenbauer, "çağ değişikliği",uluslararası politika, savunma için daha güçlü bir rol almayı gerektiriyor” dedi.

ABD, İngiltere ve Avusturalya’nın imzaladığı AUKUS anlaşması AB’yi dışta bırakarak Atlantikteki dağılmayı hızlandırdı. Bu adımla hedef alınan Çin ve Avrupa’nın her alanda yakınlaşmaları bekleniyor.

DİE ZEİT: ABD, NATO, BATI VE ALMANYA TALİBAN’A YENİLMİŞTİR

Alman haftalık Die Zeitgazetesi, “ Batı ve Almanya’nın Afganistan’da yenildiği açıkça telaffuz edilmelidir” diye manşetten verdi. Gazete; “çok açıktır ki ABD, NATO, Almanya vb. Taliban’a yenilmiştir. Bunun izahı yoktur, Afganistan’da ne olacağına Taliban karar vermektedir, dış ilişkilerde de şartları Taliban belirlemektedir” diye yazdı.

Batı’nın Afganistan yenilgisinin akabinde gelişmelerin daha da hızlandığı görülüyor: AB ve Berlin ilerletilemeyen Atlantik’ten bağımsız askeri güç çabalarını öne aldı.

ABD, İngiltere ve Avustralya AUKUS anlaşmasına göre ABD’nin nükleer enerjili denizaltılarını Avusturalya da edinecek. “AB dışlandı ve Fransa AUKUS nükleer anlaşması ile sırtından vuruldu.”Açıkça hedef alınan Çin, silahlanma yarışının tırmandırıldığını açıkladı.

“AVRUPA, NATO VE BM’DEN BAĞIMSIZ HAREKET EDEBİLİR”

ABDhegemonyacılığının çözülmesinin göstergelerinden birisi de Almanya başta AB’nin bu etkinin dışına çıkmasıdır. 2000’li yılların başından beri Almanya-Fransa eksenli AB, ABD’den bağımsız hareketini aynı göz hizasında olmak söylemiyle başlayıp, Avrupa ordusu, Atlantik dayatmalarına ve yaptırımlarına karşı çıkmak şeklinde sürdürdü. Eylül ayı ortasında AB Komisyonu Başkanı ve Almanya Savunma Bakanının birbirini tamamlayan açıklamaları ile bu eğilim kesin bir taraf tutmaya doğru evrildi. Bu gelişmeleri politika ve danışmanlık kurumları değerlendirdiler. Germen Foreign Policy (GFP) gelişmeleri şöyle yazdı:

“AB Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen ve Federal Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer, AB savunma gücünde "atılım" istediler. Von der Leyen,AB konuşmasında, "yeni bir rekabet dönemine giriyoruz; AB, NATO ve BM'nin katılımı olmadan bağımsız askeri faaliyet göstermelidir” dedi. Kramp-Karrenbauer de, bu taleplere katıldı ve "önemli" olarak nitelendirdi. Ayrıca, "güvenlik politikasının daha fazla odaklanılacağı bir ‘çağ değişikliği’var Askeri operasyonlar açısından Almanya'nın stratejik kültürü değişmeli" dedi. 2022'nin ilk yarısında toplanacak olan AB savunma zirvesinin, yeni bir rota belirleyeceği de açıklamalarda dile getirildi.

VON DER LEYEN: NATO VE BM DIŞINDA AVRUPA SAVUNMA BİRLİĞİ

Von Der Leyen, 15 Eylül’deki konuşmasında, AB savunma gücü için daha ileri adım atılmasınıistedi. AB, "NATO veya BM'nin katılımı olmadan" hareket edebilmelidir; bunun için "Avrupa Savunma Birliği" oluşturulmalıdır.Von der Leyen,AB'deki silahlı kuvvetlerin "birlikte çalışabilirliğinin" güçlendirilmesi yanında, ortak silahlanma projelerine yatırımlar "Avrupa'da geliştirilen ve üretilen savunma teçhizatının satın alınmasında KDV muafiyeti" ile bağımsız AB savunma sanayiini geliştirmeyi önerdi. Ayrıca, AB askeri operasyonlar için "ortak karar mekanizması" oluşturulmalıdır.

Kramp-Karrenbauer Leyen’in açıklamalarını destekleyerek "Almanya ve Fransa burada liderliği almaya hazır" dedi; "Diğer ülkeler bu planı destekliyor."

Berlin hükümet danışmanlarından Bilim ve Politika Vakfı (SWP) de "AB'nin gelişmesinin birkaç üye ülke tarafından engellenmemesi" gerektiğini açıkladı. AB üyeleri "boşlukları kapatmak için bağlayıcı hedefler belirlemeye hazır olduklarını beyan etmelidir" dedi. SWP ayrıca, Federal Hükümet şimdiye kadar "daha esnek, daha pragmatik ve hatta geçici biçimleri" reddetti, çünkü bunlar AB'yi bölme ve dolayısıyla onu zayıflatma "riskini taşıyorlar", "diye belirtti. Berlin, " AB'nin uluslararası güvenlik politikasındaki hızlı değişikliklere ayak uydurması için yeni bir denge bulmalıdır.”

AVRUPA’NIN ATLANTİKTEN BAĞIMSIZ İLERİ ATILIMI

Von der Leyen, 2022'nin ilk yarısında bir "Avrupa Savunma Zirvesi" yapılacak, "Avrupa'nın sıçrama yapma zamanıdır" dedi. Kramp-Karrenbauer de: "Avrupa savunması için bir sıçramaya acilen ihtiyaç var." Federal hükümet tarafından yıllardır desteklenen projeler yavaşlatılmaktadır. PESCO projesi (Avrupa ordusu) yeterince desteklenmedi.

AUKUS ANLAŞMASIYLA AB’NİN BAĞIMSIZ HAREKETİ DAHA ZORUNLU OLDU

Afganistan’dan kovalanan ABD yeni çıkış yolları arıyor. Ancak attığı her adımda Atlantikteki yarılma ve dağılmayı hızlandırmış oluyor. Basında genişçe yeraldığı gibi ABD-İngiltere- Avustralya yeni bir güvenlik anlaşması yaptı: AUKUS Paktı. Fransa ve Almanya dışarıda kaldı. Fransa'nın yaklaşık 50 milyar dolarlık denizaltı satışı anlaşması da iptal edilince Paris "sırtımızdan vurulduk" dedi.

ABD Çin’in birinci hasmı olarak tekrarladı. Aslında ABD, İngiltere ve Avustralya, AUKUS ile Pasifik'te Çin'e karşı ittifak kurdu. Avustralya’nın nükleer donanımlı denizaltıya kavuşması Çin’e karşı bir mevzilenmedir.

ABD Başkanı Joe Biden, 15 Eylül'deki sanal toplantıda İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Avustralya Başbakanı Scott Morrison ile görüştü. Biden açıklamasında, “Bugün, üç ülke arasındaki işbirliğini derinleştirmek ve resmileştirmek için tarihi bir adım daha atıyoruz çünkü hepimiz Hint-Pasifik’te uzun vadede barış ve istikrarı sağlama zorunluluğunu kabul ediyoruz” dedi.

Fransa,devre dışı bırakılmasının ardından, Washington'da düzenlenecek ABD-Fransa dostluk galasını iptal etti. Gala, ABD'nin bağımsızlık savaşında Fransa deniz kuvvetlerinin yardımıyla İngiltere'ye karşı kazandığı Chesapeake Muhaberebesi'nin 240. yıl dönümünü kutlamak amacıyla düzenleniyordu.

ÇİN: ABD BARIŞ VE İSTİKRARA ZARAR VERİYOR

Çin Dışişleri Bakanlığı, İngiltere, ABD ve Avustralya anlaşmasının bölgesel barış ve istikrara zarar verdiğini açıkladı. Bakanlık sözcüsü Zhao Lijan bu anlaşmaya imza atan üç ülkenin bölgesel barış ve istikrara zarar verdiğini, silah yarışını hızlandırdığını, uluslararası nükleersizleşme çabalarını da sekteye uğrattığını söyledi. Ülkelerin üçüncü ülkeleri hedef alan ortaklıklar kurmamasını belirten Lijan, "durumu yakından izleyeceğiz" dedi.

Çin’in Washington büyükelçiliği ise sözkonusu üçlü ittifaka üye ülkelere “Soğuk Savaş zihniyetlerini ve ideolojik önyargılarını geride bırakma” çağrısında bulundu.

Atlantik hegemonyacılığının sona erdiği, Asya’nın yükseldiği günümüzde AB’nin bağımsız hareketi de gelişmektedir. Bu durum şüphesiz Avrasya’nın güçlenmesine hizmet etmektedir. Bu süreçte Türkiye de bölgesinde ve uluslararası alanda değerlendirebileceği önemli olanaklara kavuşmaktadır.