Asya hatırlatıyor: Asya Asyalılarındır

Tarihin barometresinin yükseldiği günleri yaşıyoruz. Dünya’da özellikle Batı Asya’da gerçekleşen değişimlerin hızı baş döndürüyor.

Bu değişimi ABD ayarlı ölçüm aletleriyle saptayamayız. Sadece son 2-3 ayda Batı Asya’da olanlara baktığımızda gördüğümüz temel gerçek: ABD hiçbirinde aktör değil. Asya güçleri dünya siyasetinde yeniden merkezi konuma yerleşti. Pekin ve Riyad diplomasinin merkez üssüne dönüştü. Uzun süre oradan kalkmayacak şekilde.

SAHADAKİ ZAFERİNİ DİPLOMASİYE TAŞIYAN SURİYE

Mart ayında Avrasya öncülüğünde diplomasi atağı başladı. Sahnede önce Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad vardı. ABD işgali sonrasında ilk kez Körfez ülkesi Umman’a gitti. Bu ziyaret ile Suriye’nin Arap Ligi'ne dönüşüne yeşil ışık yakıldı.

Esad Umman’dan sonra Moskova’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştü. Sonraki durak ise Birleşik Arap Emirlikleri oldu. Esad eşi Esma Esad ile birlikte yıllar sonra BAE’de resmi ziyaretteydi.
Verilen mesaj netti, Suriye ABD’ye karşı sahadaki zaferi diplomatik zaferle taçlandıracak.

BASRA KÖRFEZİ’NİN İKİ YAKASINI BULUŞTURAN ÇİN

Bu diplomasi rüzgarı Pekin’de bir dönüm noktasına ulaştı. İran-Suudi Arabistan Çin’in arabuluculuğunda masaya oturdu. Düşmanlık bitti, Avrasya’nın barışı Yemen’e taşındı, barış müzakereleri başladı. İran ile Körfez ülkeleri yıpratılan ilişkilerini onarmaya başladı.

Hemen peşi sıra Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von Der Leyen, Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel Pekin’deydi. Şi Cinping Macron’u çok özel ağırladı. İlk kez bir Avrupalı lider Pekin dışında misafir edildi. Macron ülkenin sanayi başkentine ve aynı zamanda Çin liderinin memleketine götürüldü. Mesaj yine çok açıktı. Avrupa ABD’nin kaosundan uzaklaşmaya çağırılıyordu.

UKRAYNA BİLE ÇİN’DEN BARIŞ DİLİYOR

Çin çok kutuplu dünyanın öncü ülkesi. Yeni dünyada konumu da diplomatik öncülük. Merkezde insan odaklı siyasetler var. Bu kimilerine göre “dargınlıkları bitirmek, küsleri barıştırmak”… Pekin’in 12 maddelik Ukrayna krizine çözüm önerisi bu yaklaşımın ürünü.

Batı’nın terk ettiği Zelenski yönetimi Çin’in teklifine hayır diyemedi. Müttefiki Rusya’nın da olumlu tutumuyla Çin lideri Şi Cinping, Volodimir Zelenski’yi aradı, krizin çözümü için müzakere masasına işaret etti.

Atlantik Ukrayna’da savaşı körüklerken ABD’nin Rusya yaptırımlarıyla Avrupa bataklığa saplandı. Ekonomisi çöküyor, toplumu çürüyor. Avrupa başkentlerinde sokak eylemleri, kolluk şiddeti kol geziyor.
Atlantik’in iki cephesinde Ukrayna çatlağı büyürken ABD basınında panik var.

Çünkü Avrupa yani Atlantik’in bu yakasındaki Batı, Ukrayna krizinin çözümü için Çin’in arabulucu rolünü denemek istiyor. Çünkü Fransa ve Almanya sanayisi Kiev’in ihtiyaçlarını, AB ise Ukraynalıları taşıyamadı. 6 milyona yakın Ukraynalı “savaşa rağmen” ülkelerine evlerin döndü, dönüyor da…

PAX ASYA

Türkiye komşularıyla barışıyor. Mısır ve Suriye ile yeni diyaloglar geliştiriliyor. Görüşmeler sürerken ve karşılıklı adımlar atılırken komşumuz Suriye saha zaferini diplomasi zaferine dönüştürdü. Başkent Şam 13 yıl sonra bir İran Cumhurbaşkanını ağırladı. İbrahim Reisi ve Beşar Esad Şam’dan ortak zafer ilan etti.
Sonra Umman’da ve Suudi Arabistan’da yapılan toplantılarla Suriye Arap Ligine geri döndü.

Pakistan ve Afganistan Çin arabuluculuğunda görüşmelere başladı. ABD’yi topraklarından çıkaran Taliban yönetimindeki Afganistan Kuşak ve Yol Girişiminin merkezi haline geldi. Birleşik Arap Emirlikleri ve Çin nükleer anlaşmalar imzaladı.

ASYA’NIN KANADI AFRİKA’YA TAŞINAN BARIŞ

Son günlerde kaosun adresi olan Sudan’da ilk kez tüm bölgesel güçler ”barış ve huzur” ekseninde birleşti. Ne Suudi Arabistan, ne İran, ne Mısır, ne Etiyopya ve Afrika ne de Türkiye ve Rusya Sudan’da savaş istemiyor. Bölgesel güçler ABD’nin Afrika’daki manda girişimlerine karşı da Avrasya cephesinden sesini yükseltiyor.

Küçük ABD İsrail huzursuz, oyuncağını kaybetmiş giderek saldırgan haline gelmiş durumda. Öyle ki Çin tüm tarafları, iki devletli çözümden yana çizgisi ile Filistin işgalini bitirmeye çağırdı.

Son cümle: 12. Yüzyıldan sonra belki de ilk defa Asya güçleri gelişen uygarlığın merkezi haline geliyor.