Dünyada 2022 böyle geçti

2022’nin ilk günleri Atlantik cephesinin Kazakistan’da turuncu kalkışma girişimi ile başladı. 2 Ocak’ta başkent Astana’da kamu binaları, sokaklar ateşe verildi. Kolektif Güvenlik Örgütü, Kazakistan’ın daveti ile ülkede kalkışmayı bastırdı.

1 Şubat’ta Azerbaycan Milli Meclisi, Türkiye ile Azerbaycan ilişkilerini resmen müttefiklik düzeyine çıkaran Şuşa Beyannamesi'ni kabul etti.

Şubat ayında bu kez Atlantik Ukrayna’da ortaya çıktı. Moskova’nın tüm uyarılarına rağmen Ukrayna’nın NATO üyeliği talebi, ABD ve Neonazilerin arka bahçesi haline gelmesi bardağı taşırdı. Sınırlarını ve soydaşlarını korumak isteyen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 21 Şubat’ta Luhanks ve Donbas yönetmlerini tanıyan kararnameyi imzaladı. 24 Şubat’ta ise ABD önderliğindeki NATO’nun doğuya genişleme planına karşı Donbas'a özel harekat başladı. Halen devam eden harekat sürecinde referandum ile Donetsk, Luhansk Halk Cumhuriyetleri, Herson ve Zaporijya Rusya’ya katıldı.

Mart ayı yaptırım ayıydı. ABD liderliğinde AB, Rusya’yı yaptırımlarla dize getireceğini sandı. Rusya’nın mal varlıkları donduruldu, ticaret kısıtlandı. Bu yaptırım operasyonu ile Avrupa kendini vurdu. Avrupa’da enerji ve gıda fiyatları yükseldi. Avrupa’yı havada, karada, denizde grev dalgası sardı, sistem çöktü, hayat durma noktasına geldi.

Nisan ayındaki Fransa seçimleri Avrupa’da ulusalcılığın yükselişte olduğunu ortaya koydu. Emmanuel Macron yüzde 58 ile koltuğunu korurken rakibi NATO’dan ayrılmayı savunan Le Pen ise yüzde 41,46 oy aldı. İtalya’da ise Eylül’de yapılan seçimle AB ve NATO karşıtı söylemleri olan Giorgia Meloni dönemi başladı.

2022 yılı Afrika’da Fransa ve ABD emperyalizmine başkaldırının yılı oldu. Avrasya’nın Afrika’daki varlığı arttı. Cezayir, Mali, Gine, Gana, Ekvator Ginesi, Orta Afrika ve Burkina Faso’da milli bağımsızlığı savunan hükümetler kuruldu, Fransa askerleri Afrika’dan kovuldu.

Çin ile ilişkilerini düzelten Pakistan’da Atlantik darbesiyle İmran Han’ın başbakanlığı düşürüldü. Pakistan ayağa kalktı, İmran Han ‘sine-i millet’ dedi. Erken seçim için büyük yürüyüş başlatıldı. İmran Han’ın Pakistan Adalet Hareketi (PTI) ara seçimlerde zafer kazandı. Büyük Yürüyüş sırasında ABD’nin göreve getirdiği Şahbaz Şerif ekibinin düzenlediği iddia edilen suikast girişiminden yaralı olarak kurtuldu.

Mayıs ayında Dünya nüfusunun yarısından fazlası "Daha adil bir uluslararası yönetim" amacı ile kurulan yeni dünya ittifakı BRICS çatısı altında toplandı. Dünyanın en önemli beş yükselen ekonomisi Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika Cumhuriyeti'nin öncülük ettiği BRICS’e Arjantin, İran, Güney Afrika’nın ardından Cezayir üyelik başvurusunu yaptı.

1 Haziran’da Birleşmiş Milletler, Türkiye'nin talebi ile yabancı dillerde “Turkey” olarak kullanılan ülke adını "Türkiye" olarak değiştirdi.

ABD ve AB yaptırımlarının vurduğu İngiltere’de ekonomik kriz başbakanları koltuğundan etti. Bir yılda 3 başbakan değişti. Muhafazar Parti lideri Boris Johnson, 7 Temmuz'da istifa etti. Ardından sadece 1,5 ay başbakanlık yapan 2. Demir Leydi Liz Truss göreve geldi. Dolar karşısında Sterlini koruyamayan Truss’un istifası ile Rishi Sunak, 24 Ekim'de ülkenin yeni başbakanı oldu.

8 Temmuz’da Japonya çarpıcı bir suikasta sahne oldu. Eski Japonya Başbakanı Abe Şinzo, Nara kentindeki bir etkinlikte konuşurken silahla vurularak yaşamını yitirdi.

22 Temmuz’da Türkiye’nin arabuluculuğunda Rusya ve Ukrayna İstanbul’da masaya oturdu. Görüşme sonucu tahıl koridoru açıldı, gemiler sevkiyata başladı.

Ağustos ise çok sıcak geçti. Çin’i kuşatma planını uygulamaya başlayan ABD, Asya-Pasifik’te kaos girişimlerine başladı. Dönemin Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, 25 yıl sonra Çin’in kırmızı çizgi ilan ettiği Tayvan’a gitti, Asya-Pasifik'te gerginliği tetikledi. ABD savaş gemileri ilk kez Tayvan Boğazı'ndan geçti. “Ateşle oynayan kendini yakar." Dityen Pekin yönetimi Tayvan etrafında Rusya ile birlikte tatbikatlara başladı.

17 Ağustos’ta İsraille ilişkileri normalleştirme adı altında Türkiye ve İsrail karşılıklı olarak büyükelçi atama kararı aldı. Elçiler Tel Aviv ve Ankara’da göreve başladı.

22 Ağustos’ta Avrasya cephesi ilk şehidini verdi. Rus stratejist Aleksandr Dugin'in kızı Darya Dugin'in, Moskova’da arabasında meydana gelen patlamada hayatını kaybetti.

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin son başkanı, başlattığı perestroika (yeniden yapılanma) ve glasnost (açıklık) reformlarıyla birliğin yıkılmasına sebep olan Mihail Gorbaçov yaşamını yitirdi.

8 Eylül’de Birleşik Krallık’ta en uzun süre hüküm süren Kraliçe olan 2. Elizabeth, 96 yaşında öldü. Yerine 73 yaşındaki oğlu Charles tahta geçerek İngiltere Kralı oldu.

ABD, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'ne (GKRY) uyguladığı silah ambargosunu 2023 mali yılı için kaldırma kararı aldı. Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, karara tepki gösterdi.

16 Eylül’de Atlantik bu kez İran’da sahneye çıktı. Başörtüsü üzerinden Tahran sokakları Atlantik Asya Savaşı'nın meydanı haline geldi. ABD destekli terör ve sivil toplum örgütleri eylemleri organize etti, yönetti ve yönlendirdi.

13 Ekim’de ABD’de Temsilciler Meclisi 6 Ocak Soruşturma Komitesi, eski ABD Başkanı Donald Trump’ı ifadeye çağırdı. Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın Florida eyaletinde malikanesi FBI ajanlarınca düzenlenen baskınla arandı. 8 Kasım’daki ara seçimler Biden ekibine güvenin azaldığını, Cumhuriyetçilerin atağa geçtiğini ortaya koydu. Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçilere geçti, Senato’daki 50-50 olan eşitliği ABD Başkan Yardımcısı Harris’in oyu bozdu.

Terör örgütü DEAŞ'ın lideri Ebu el-Hassan el-Haşimi el-Kureyşi öldürüldü

Çin Komünist Partisinin 22 Ekim’de sona eren 20. Ulusal Kongresi'nin ardından ilk toplantısını yapan partinin en üst yönetim organı Merkez Komite, Şi Cinping'i yeniden genel sekreter seçti.

Kovid-19 pandemisi sonrası Endonezya’da düzenlenen G20 lider zirvesi yılın en önemli buluşması oldu. 50’ye yakın ülkenin liderleri G20 kapsamında Bali’de bir araya geldi.”Gıda ve Enerji Güvenliği”, “Sağlık” ile “Dijital Dönüşüm” başlıklı 3 oturum düzenlendi. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Joe Biden ile ABD başkanı olarak göreve geldikten sonra ilk kez yüz yüze görüştü. G20’nin en çok konuşlan olayı Şi’nin Kanada Başkanını azarladığı anlardı.

Atlantik Latin Amerika’da hezimete uğradı. Son olarak ABD hegemonyasına baş kaldıran Latin Amerika’nın en büyük ülkesi Brezilya’da antiemperyalist İşçi Partisi lideri Lula da Silva yeniden başkanlık koltuğuna oturdu. Lula’nın başarısı Latin Amerika’da coşkuyla kutlandı.

Aralık ayında Avrupa Birliği ve NATO'ya karşı bağımsızlıkçı politikalar izlemesiyle bilinen Almanya için Alternatif Parti eski milletvekili ve partiye yakın isimlere darbe yapacakları gerekçesiyle operasyon düzenlendi.

7 Aralık’ta Peru’da destekli darbe girişimi yaşandı. Cumhurbaşkanı Pedro Castillo, hükümeti devirmeye çalışmakla suçladığı Kongreyi feshetme kararının ardından gözaltına alındı.ABD, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Dina Boluarte, ülke tarihinin ilk kadın cumhurbaşkanı olarak atadı. Castillo’nun cezaevinden yazdığı mektuplarla halk ABD karşıtı yönetime karşı eylemlere başladı.

Yılın en kritik zirvelerinden biri de Suudi Arabistan’da yapılan ABD’den kopuş zirveleriydi. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, başkent Riyad'da el-Yemame Sarayı'nda özel bir seremoni ile karşılandı. Şi’nin katıldığı Çin-Arap ve Çin-Körfez zirveleri ile çok kutuplu dünyada hegemonyacılığa yer olmadığı ilan edildi.

Atlantik Balkanlarda da cephe arayışına girdi.Ayrılıkçı Kosova hükümetinin, ülkedeki Sırplara ulusal araç plakası ve kimlik uygulaması Sırbistan ile gerilim yarattı. Kasım ayındaki AB arabuluculuğu kısa sürdü. Kosovalı Sırplar mahallelerine barikatlar kurdu. NATO'nun Kosova Gücü (KFOR) Kosova’ya girdi. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic orduya ve polise savaş konumu almaları talimatı verdi.

Yılın tarihi olayı ise 2022'nin son günlerinde gerçekleşti. 11 yıl sonra Türkiye ve Şam arasında üst düzey temas gerçekleşti. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, "önce Savunma Bakanlarımız daha sonra Dışişleri Bakanlarımız bir araya gelsin, sonra da biz liderler olarak bir araya gelelim" açıklamasının ardından Türkiye, Rusya ve Suriye'nin, İstihbarat Başkanları ve Savunma Bakanları bir araya geldi.