KKTC 40 yaşına gün sayıyor

Metin Akgerman

Köşe Yazısı

Bir kaç ay sonra (15 Kasım 2023'te) KKTC 40 yaşına basacak. Nice 40 yaşlara diyelim.

KKTC biraz uzun oluyor, kısaca Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KTC) desek kafi.

KTC'ye Doğum Günü planlaması için neler önerebiliriz?

1) Malum Eylül-Ekim aylarında KTC'de uluslararası müzik festivali oluyor. Bu sene 21.si düzenlenecek. Bu festival için biraz kesenin ağzını açıp, hem canlı yayınlar ( Youtube'dan), hem meşhur yabancı grupların katılımı ile festivalin sesini biraz açmak uygun olur. Malum 40. yaş bir kez kutlanır.

2) KTC'nin yurtdışındaki en büyük diasporası İngiltere'de. İngiltere'den bu sene Ercan havalimanına direk uçuşları başlatmak gerekli. Bu işi yapmanın bir çok yolu var. İlk yol uçuşları fiilen başlatmak, neyse cezası ödemek ve işi davaya götürmek suretiyle süründürmek olabilir. İkinci yol, "sen KTC ye uçuşu engellersen ben de G.Kıbrıs'a hava sahasını kapatır hava ulaşımını kısıtlarım " demek olabilir. Üçüncü yol, Ercan havalimanını TR'ye satmak ( misal büyükelçilik toprağı yapmak) ve "bak TR'nin toprağına uçuyoruz" demek olabilir. Dördüncü yol KTC'yi TC'nin "deniz ötesi toprağı" (Birleşik Krallık'taki "Overseas territories" modeli (ör: Cayman Adaları veya Bermuda). Veya "Crown Dependency" modeli de değerlendirilebilir (ör: Channel adaları, Man adası vs. Bu modellerde ilgili ülkelerin kendi yönetimleri var.). Elbette bu işin temizi KTC'nin uluslararası tanınırlığını sağlamak ancak belli ki bu konuda bir beceriksizlik mevcut. Hele ki Rusya'ya en son atılan kazıktan sonra KTC'nin uluslararası tanıtımı işi çok zorlaştırıldı.

3) Covid sonrası dönemde Dijital Göçebeler (Digital Nomads) denen bir yaşam/çalışma şekli oluştu ve hızla Avrupa ve Amerika'da yaygınlaşıyor. Uzaktan çalışma imkanı olan beyaz yakalılar ülke ülke, şehir şehir geziyorlar ve sabit bir eve bağlı olmadan, göçebe şeklinde yaşıyorlar ve çalışıyorlar. KTC'de buna uygun bir altyapı ve hizmet sunumu oluşturulabilir. Genelde bu dijital göçebelerin hali vakti yerinde oluyor ve yaşadıkları bölgeye hem turizm geliri bırakıyorlar hem tanıtım yapıyorlar.

4) Malum devir sosyal medya devri. Youtube ve benzeri platformlardan içerik üretenler için KTC'nin 40.yılı kapsamında bir etkinlik düzenlenebilir ve milyonlarca takipçisi olan bazı sosyal medya fenomenleri KTC müzik festivaline davet edilebilir. KTC tanıtım fonu kapsamında, KTC merkezli youtube içeriği üretme konusunda parasal destek programı açıklanabilir.

5) Dünya çapında hızlı tanıtım kanallarından biri de Netflix dizileri. Daha genel kategoride küresel dağıtımı olan dizi ve filmler diyelim. Bu konularda da KTC arka planını kullanan daha çok görsel yapım oluşturulmasını teşvik etmekte fayda olacaktır. Kıbrıs'ın kumsal, güneş, deniz turizmini satmak için de deniz temalı filmler uygun olabilir ( Misal Jaws turu filmler veya denizde, teknede geçen temadaki filmler KTC'nin doğal güzelliklerini sergilemek için uygun olabilir)

6)Suriye, Lübnan ve İsrail'in belirli sahil şehirlerine hızlı feribot servisinin başlatılması uygun olabilir.

7) KTC hükümetinin küresel düzeyde tanınması için, KTC'ye yasadışı yollar ile gelen kaçak göçmenlerin güney kesimine geçişlerinin sınırlandırılması konusundaki politikalar gözden geçirilebilir.

8)Türkiye merkezli charter servisi veren küçük uçakların bölge ülkelerinden turistleri alıp ( misal Kuveyt, Katar, Bakü, Tahran vs.) KTC'ye Ercan'a getirmeleri sağlanabilir.

9) KKTC pasaportu ile şu anda sanıyorum 10 civarı ülkeye ziyaret yapılabiliyor. Bu ülke sayısı tüm BM ülkelerini kapsayacak şekilde genişletilebilir.

10)KKTC pasaportu ile Birleşik Krallık'a vizesiz giriş sağlanmalıdır.

11) KTC temsilcilerine TBMM'de düzenli olarak söz hakkı verilebilir.

12)Bu sene, KTC işadamlarının ortak girişimi ile FlyKHY isimli yeni bir havayolu markası oluşturulmuş.1 adet Airbus, Freebird havayolları filosundan kiralanmış ve yine Freebird tarafından işletilecek şekilde marka devreye alınmış. Seneler önce THY ortaklığında KTC'de bir havayolu firması kurulmuştu ancak firmanın sonu hüsran olmuştu. Bu seferki girişim küçük başlamış ancak sağlıklı şekilde büyümesine destek olmak gerekli ve büyüme sürecinde sermayesinin KTC'de daha geniş tabana yayılmasında toplumsal fayda olacaktır. FlyKHY'nin öncelikle batmaması, daha sonra da sağlıklı şekilde büyümesi için kritik nokta doluluk sağlayacak tedbirleri ve işbirliklerini yapmak olmalıdır. KTC'li işadamları kısa süre içinde bu firmayı uluslararası direk uçuş yapar haline getirebilirler.

13) KTC'den kalkan uçaklar, Türkiye dışındaki ülkelere uçarken Türkiye'ye konup-kalkma ( ing:touchdown) yapmak zorundalar. Daha iyi bir çözüm bulunana kadar bu uygulamanın kolaylaştırılması ve hızlandırılması için gerekli tedbirler alınabilir. Misal TR'de uygun bir bölgede sadece bu KTC uçaklarının touchdown operasyonu için sıfırdan yeni bir pist yapılabilir ve KTC ye tahsis edilebilir. Yakıt tasarrufu için bu pistin dağ tepesine, yüksek irtifaya yapılması da makul olabilir. İlgili piste de KTC'ye uygun uluslararası kod vermek uygun olabilir. İlgili pist gerekli hallerde Akdeniz devriyesi ve KTC savunması amaçlı SİHA ve askeri operasyonlar için de kullanılabilir. Çin'in yeni açtığı "Hechi Havalimanı' bu tasarıma örnek olabilir. Hechi örneğindeki gibi sıradağların tepesi düzleştirilerek kazanılan düz alana havalimanı yapma yöntemi Türkiye ve KTC coğrafyasındaki bir çok bölgeye ( Ege, Karadeniz, Akdeniz, Beşparmak dağları) uygun olabilir. Hem havalimanları tarım arazisine ( veya pahalı deniz dolgu işlemleri) yapılmamış olunur, hem uçakların işletme maliyetinden tasarruf edilir hem de teleferik ile şehir merkezinden havalimanına (bazı şehirlerde) hızlı transfer sağlanabilir.

14) Kıbrıs'ta 20 bin Rus sürekli yaşıyor ve yüzbinlerce Rus her sene turist olarak adayı ziyaret ediyor. Bu sebep ile KTC'ye yurtdışından direk uçuş konusunda öncelikli adres Moskova olmak durumunda. Mevcut beceriksiz, savruk, sözünde duramayan dış politika pratikleri ile bu ne kadar mümkün olabilir emin değilim ancak çalışmalarda hedef bu yönde olmalı.

KTC hakkında önceki yazım için: