Avukat Mehmet Cengiz: Binali Yıldırım aday olamaz!
Halen TBMM Başkanlığı görevini yürüten Binali Yıldırım’ın, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na AKP’den aday olacağı açıklandı.
YSK’nın 23.10.2018 tarih ve 1036 sayılı kararı ve ilan edilen seçim takvimine göre, aday olmak isteyen kamu görevlilerinin en geç 1 Aralık 2018 günü saat 17.00’ye kadar 2839 sayılı Seçim Kanunu’nun 18.maddesi uyarınca görevlerinden ayrılmaları gerekmekteydi. Binali Yıldırım’ın buna ilişkin bir başvurusu olmamıştır.
Şimdi tartışılmakta olan husus, Binali Yıldırım’ın, TBMM Başkanlığı görevini sürdürürken Belediye Başkanlığı’na aday olup olamayacağıdır.
Aday olabileceğini ileri sürenler 2972 sayılı Mahalli İdareler Seçimi Kanunu’nun değişik 17. maddesine göre; “Milletvekilleri ... mahalli idareler seçimleri’nde adaylıklarını koyabilmek veya aday gösterilebilmek için görevlerinden istifa etmek zorunda değildirler” hükmüne dayanıyorlar.
Oysa, sözü edilen maddede istisna tutulan “Meclis Başkanı” değil, “Milletvekili”dir. “Meclis Başkanı” ile ilgili özel düzenleme Anayasamızın 94. maddesinin son fıkrasında yer almaktadır.
En üst norm olan Anayasa’da yer alan bu özel hüküm görmezden gelinerek, yasadaki genel düzenlemeden hareketle, TBMM Başkanlığı sürdürülürken aday olunması bırakınız yasayı, Anayasa’ya aykırıdır.
Zira, Anayasa’nın 94. Maddesine göre; “Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı. Başkanvekilleri, üyesi bulundukları siyasi partinin... Meclis içinde veya dışındaki faaliyetlerine ... katılamazlar”.
Seçimler, siyasi partilerin temel faaliyetlerindendir. Bu nedenle, TBMM Başkanı konumu itibariyle bu faaliyetlerin dışında tutulmuştur. TBMM Başkanı, partisinin düzenlediği mitinge katılıp konuşma dahi yapamazken, nasıl belediye başkanı adayı olacaktır? Bir siyasi partinin belediye başkanı adayı olmak, o siyasi partinin siyasi faaliyetlerini doğrudan katılmak, hatta seçim çalışmalarını yönetmek anlamına gelir.
Keza, Anayasa’nın 76 , 2839 sayılı Seçim Kanunu’nun 18. maddesine göre istifa etmeyen “yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri” Belediye Başkanlığı’na aday olamazlar/gösterilemezler.
Yasa koyucunun amacı, kamu yetkisi kullanan kişilerin seçimlerde kamu olanaklarını kullanmasını engellemek, eşitliği sağlamak, haksız rekabeti önlemektir.
Dolayısıyla bu yasal düzenlemeyi, biçimsel değil, özü itibarıyla anlamak ve uygulamak gerekir. TBMM Başkanlığı, en etkin kamu görevlerinden biridir. Hem bu görevi yürütmek, hem de aday olmak, seçimlerde eşitlik ilkesiyle bağdaşmaz. Kamu yetkisi kullanan zabıta memuru dahi, bu ilke gereği istifa etmeden aday olamazken, birçok yetki ile teçhiz edilmiş TBMM Başkanının aday olabilmesi yasal düzenlemeye açıkça aykırıdır. Baro Başkanlığı, sendika başkanlığı, siyasi partilerin ilçe yönetim kurulu başkanlığı ve üyeliği gibi görevler aylığa engel olurken TBMM Başkanlığı gibi ülke çapında etkili, kamu olanaklarını alabildiğine kullanabilecek konumundaki bir kişinin, bu görevini sürdürürken adaylığının kabulü Anayasa’nın ve yasanın ihlali olur.
Bu nedenle, Binali Yıldırım’ın aday gösterilmesi durumunda, aday olamayacağının itirazen ve resen incelenmesi ve adaylığının reddedilmesi Yüksek Seçim Kurulu’nun görevidir. YSK bu görevini yasal duruma uygun şekilde yapmaz ve adaylığı kabul ederse, seçimleri gayrimeşru hale getirir.
Aydınlık
