Kömür devri kapanıyor mu? 100 yıl sonra ilk kez yüzde 33’ün altına düşecek!

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yayımladığı “2025 Elektrik Piyasası Yarıyıl Raporu” küresel enerji dönüşümünün çarpıcı verilerini ortaya koydu. Rapora göre, dünya genelinde elektrik talebinin bu yıl yüzde 3,3 artması beklenirken, bu artışı karşılayacak üretimin büyük kısmı rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir kaynaklardan sağlanacak. Aynı dönemde kömürün elektrik üretimindeki payı ise 100 yıl sonra ilk kez yüzde 33’ün altına düşecek.

TALEP REKOR KIRACAK, BÜYÜMENİN MERKEZİ ÇİN VE HİNDİSTAN

2025’te küresel elektrik tüketimi rekor kırarak 29 bin teravatsaatin üzerine çıkacak. Bu artışın başlıca nedenleri arasında sanayi üretimindeki canlanma, klima kullanımının yaygınlaşması, veri merkezlerinin büyümesi ve elektrifikasyon sürecinin hızlanması yer alıyor. Elektrik talebinin, toplam enerji talebine göre 2 kat hızlı büyümesi bekleniyor.

Elektrik talebindeki büyümenin yüzde 60’ı Çin ve Hindistan kaynaklı olacak. Çin’de 2024’te yüzde 7 olan artışın bu yıl yüzde 5’e gerileyeceği, ancak 2026’da tekrar yüzde 5,7’ye çıkacağı tahmin ediliyor. Hindistan’da ise 2024’te yüzde 6 olan talep artışı, 2025’te yüzde 4, 2026’da yüzde 6,6 olacak. ABD’de veri merkezlerinin etkisiyle yüzde 2,3 büyüme öngörülürken, Avrupa Birliği’nde yüzde 1,1’den başlayarak yüzde 1,5’e kadar bir toparlanma bekleniyor.

YENİLENEBİLİR ENERJİ TARİH YAZACAK

Rapora göre, 2025’te rüzgar ve güneşten elde edilen elektrik üretimi 5 bin teravatsaatin üzerine çıkacak. 2026’da ise bu rakam 6 bin teravatsaati geçecek. Güneş ve rüzgar enerjisinin elektrik üretimindeki payı 2024’te yüzde 15 iken, 2025’te yüzde 17’ye, 2026’da yüzde 20’ye ulaşacak. Bu iki kaynak, 2025’teki elektrik talebi artışının yüzde 90’ından fazlasını tek başına karşılayacak.

KÖMÜRDE TARİHİ DÜŞÜŞ

Yenilenebilir enerji üretimindeki hızlı artış, kömürün uzun süredir süregelen hakimiyetini sona erdiriyor. IEA’nın raporuna göre, bu yıl ya da en geç 2026’da yenilenebilir kaynaklardan yapılan elektrik üretimi, kömürü geçerek tarihi bir dönüm noktası oluşturacak. Böylece, kömürün küresel elektrik üretimindeki payı yaklaşık 100 yıl sonra ilk kez yüzde 33’ün altına inecek.

2024’te yüzde 1,3 artan kömür üretiminin, 2025’te yüzde 0,5 azalması ve 2026’da yüzde 1,3 daha daralması bekleniyor.

Rapora göre, elektrik sektöründen kaynaklanan karbon emisyonları 2025’te yatay seyredecek, 2026’da ise yaklaşık yüzde 1 oranında gerileyecek. Bu düşüşte yenilenebilir enerji üretiminin artması ve kömür kullanımının azalması belirleyici olacak.

IEA, kömürden düşük emisyonlu kaynaklara geçiş sürecinde şebeke altyapısının esnekliğinin artırılması gerektiğine dikkat çekiyor. Depolama çözümleri ve piyasa düzenlemelerinin, yeni dönemin sürdürülebilirliği için kritik olduğuna işaret ediliyor. Almanya, Hollanda ve İspanya gibi ülkelerde yaşanan negatif elektrik fiyatları ve şebeke kesintileri, sistemin güvenilirliği konusundaki zorlukları gözler önüne seriyor.

TÜİK Haziran 2025 işsizlik verilerini açıkladıGündem

İstanbul'da dev asayiş operasyonu: "Huzur İstanbul" uygulamasında 773 kişi gözaltına alındı!Yurt