Dijital ekranlar çocuk beyni için tehdit: Uzmanlardan "sıfır ekran" uyarısı!

Biruni Üniversitesi Okul Öncesi Öğretmenliği Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Şeyma Bastırmacı Kaplan, çocukların nörolojik, sosyal ve duygusal gelişimi açısından en hızlı ve hassas dönemlerden biri olan 0-2 yaş aralığında “sıfır ekran politikasının” kritik önem taşıdığını söyledi.

Üniversite tarafından yapılan açıklamaya göre, bebeklikten itibaren dijital ekranlara yoğun biçimde maruz kalan çocuklarda dil gelişimi, dikkat süresi ve sosyal etkileşim becerileri gibi temel alanlarda olumsuz etkiler gözlemleniyor.

Açıklamada görüşlerine yer verilen Kaplan, 0-6 yaş aralığının çocukların nörolojik gelişimi açısından “altın çağ” olduğunu vurguladı. Bu dönemde ekran maruziyetine karşı ailelerin dikkatli olması gerektiğine dikkat çeken Kaplan, “0-2 yaş arası için sıfır ekran politikası çok önemli. Bu dönem, çocuğun hem nörolojik hem de sosyal ve duygusal gelişimi açısından en hızlı ve hassas gelişim evrelerinden biri” ifadelerini kullandı.

"ÇOCUK EKRAN KARŞISINDA PASİFLEŞİYOR, BEYİN BAĞLANTILARI ZAYIFLIYOR"

Kaplan, erken çocukluk döneminde öğrenmenin temelinde etkileşim ve deneyimin yer aldığını belirterek, ekranların çocukların dünyayı pasif biçimde algılamasına neden olan tek yönlü uyarana dayalı araçlar olduğunu söyledi. Bu nedenle, ekranların beyindeki nöral bağlantıların oluşumunu destekleyecek çok yönlü deneyimlerin yerini tutamayacağını aktardı.

Çocuğun oyun yoluyla çevresiyle etkileşime girmesi gerektiğini vurgulayan Kaplan, “Erken çocukluk dönemi, tüm duyu organlarının aktif biçimde kullanılması gereken bir keşif dönemi. Bu süreci doğal bir şekilde destekleyen oyun, çocuğun düşüncesini, duygusunu ve deneyimini dışa vurduğu alan. Planlı oyun ortamlarında çocuk problem çözer, hayal eder, strateji geliştirir. Yani oyun, akademik bilginin ötesinde yaşam becerilerinin temelini atar” dedi.

"EKRAN KARAKTERLERİ BİLE ROL MODEL OLABİLİR"

Kaplan, çocuk beyninin doğumdan itibaren olağanüstü bir potansiyele sahip olduğunu belirterek, “Doğduğumuzda milyarlarca nöronumuz bulunur ancak bağlantılar, tekrar eden olumlu yaşantılarla güçlenir, zenginleşir ve kalıcı hale gelir. İşte bu nedenle 0-6 yaş arası dönem, sinaptik gelişim açısından altın çağdır. Çocuk ne kadar zengin, etkileşimli ve destekleyici bir çevrede büyürse, beynin öğrenmeyle, dikkatle, hafızayla ve duygularla ilgili bölgelerinde o kadar sağlam ve etkili bağlantılar kurulur” ifadelerini kullandı.

Dijital içeriklerin çocukların kişilik ve değer gelişimini etkileyebileceğini belirten Kaplan, “Çocuklar yalnızca gerçek hayattaki bireylerin değil, ekranda gördükleri karakterlerin tutum, davranış ve değer sistemlerini de gözlemleyerek içselleştirir. Şiddet, öfke, kibir gibi olumsuz örüntüler, çocuklar tarafından sorgulanmaksızın model alınabilir ve zamanla normalleştirilebilir” uyarısında bulundu.

"EBEVEYN REHBERLİĞİ EKRANI EĞİTİM ARACINA DÖNÜŞTÜREBİLİR"

Kaplan, çocukların ekranla ilişkisinde ebeveyn rehberliğinin hayati önem taşıdığını vurgulayarak, “Yaşa uygun ve sınırlı süreyle kullanım, içeriğin önceden değerlendirilmesi, ebeveynle izleme ve etkileşimli öğrenme, temel ilkeler olarak kabul edilir. Bu tür etkileşimli yaklaşımlar sayesinde ekran, yalnızca bir eğlence ya da oyalama aracı olmaktan çıkıp, ebeveyn rehberliğinde yapılandırılmış bir öğrenme aracına dönüşebilir” dedi.

Kaplan, erken çocukluk eğitimine yapılacak yatırımın bireysel olduğu kadar toplumsal fayda da sağlayacağını ifade ederek, özgüveni yüksek, yaratıcı, problem çözebilen bireyler yetiştirmenin temelinin küçük yaşlarda atıldığını kaydetti. Bu nedenle erken çocukluk eğitiminin yalnızca pedagojik değil, aynı zamanda nörobiyolojik, toplumsal ve etik bir sorumluluk olduğunu da sözlerine ekledi.

CHP’nin Meclis komisyonuna katılım şartı ne? Parti sözcüsü Deniz Yücel açıkladıGündem

Pekin'i sel vurdu! 30 ölü, 80 bin tahliye, 136 köyle iletişim koptuDünya